Voor de Nationale Bond van Verplegenden tekende Henk Rotgans voor een promotiekaart speciaal gericht op leerling verpleegkundigen. De Nationale Bond van Verplegenden is in 1928 opgericht en bestond onder deze naam tot 1964. Gezien de kwaliteit van het papier, het feit dat de kaart geen K-nummer heeft en de tekenstijl, vermoed ik dat de prentbriefkaart kort na de Tweede Wereldoorlog is verschenen. Maar wellicht is de kaart in de tweede helft van de dertiger jaren van de twintigste eeuw verschenen. In deze tijden van Corona-crisis is het in ieder geval een hommage aan de helden in de zorg!

EW

Hans A. Husslage
 
 
Volgens de telefoongids 1950 woont de illustrator Hans A. Husslage aan de Crayenesterlaan 61 in Haarlem. Op de website Comiclopedia van Evelien en Kees Kousemaker staat over deze tekenaar het volgende vermeldt: “Hans A. Husslage drew such comics as 'Barak 11' in De Humorist (1940), 'De Mensen van Hiernaast' in Butterfly and 'Avonturen van Dandy Dol' in Wereldnieuws. This was presumably the only comic work Husslage did. He was mainly active as an advertising artist in Haarlem.”
Waarschijnlijk is hij de zoon van Johannes Husslage en Anna Maria Kruijver, beiden geboren te Amsterdam. De achternaam wordt in de akten ook als Hüsslage en Hüslage geschreven. In de rouwadvertentie van Johannes Husslage in 1944 [1] zijn de volgende kinderen genoemd: Dirk, Marianne, Piet, Hans en Wim. Volgens het Noord-Hollands Archief hebben Johan Antonie, Pieter Gerrit en Willem Husslage op de HBS-A in Haarlem gezeten. Als deze drie uit het gezin Husslage-Kruijver komen, is de eerste genoemde mogelijk Hans A. Husslage.
In het Haarlem’s Dagblad van 30 april 1942 staat onder het kopje Uitslag Teekenwedstrijd: “Zooals men weet is er in Haarlem een teekenwedstrijd geweest waaraan als prijs verbonden was een gratis opleiding tot filmtekenaar”. Een van de winnaars was H.A. Hüsslage uit Heemstede. In het Dagblad van IJmuiden staat hij ook als winnaar vermeld, maar onder de naam van “W.H.A. Husslage, Heemstede, 19 jaar, Heemstede.” [2]
Tot slot staat J.A. Husslage uit Heemstede in de Kampioen van 22 juli 1939 als kampeerlid van de A.N.W.B.
 
Getekende kinderkaarten
Voor zover bekend heeft Hans A. Husslage slechts één serie vrolijke kinderkaarten getekend met het oudst bekende poststempel van 1954. Er zijn 12 van dergelijke kaarten bekend. Waarschijnlijk is deze serie met een gebruikelijk aantal van 12 kaarten hiermee compleet. Daarnaast heeft Hans A. Husslage verscheidene boeken geïllustreerd.
 
Uitgegeven kaarten; tussen (  ) het nummer rechtsonder op de adreszijde:

1. Lifter en hooiwagen (1234-45)
2. Visser op bruggetje en vis (1234-45, ook zonder nummer)
3. Strand en krab (zonder nummer)
4. Bok en hooiberg (zonder nummer)
5. Indianen en hond (1234-45)
6. Dokter en poes (1234-45)
7. Drie biggen en boerderij 1234-45
8. Tuinman en mol (zonder nummer)
9. Auto en eendenfamilie (zonder nummer)
10. Appelboom en koe (onbekend)
11. Hangmat en meisje (zonder nummer)
12. Agent en “Verboden te Zwemmen” (1234-45)

 
De nummers op de adreszijde 1234-45 duiden op de uitgever Mes & Bokhorst uit Haarlem. Dit wordt nog eens bevestigd door een kaart met een kartelrand (nummer 2 uit de lijst), waarbij onder de deelstreep het logo MEB van Mes en Bronkhorst staat. Deze kaart heeft ook een titel op de adreszijde: Fokky springt de zee uit met een vaart, want een krab bijt hem in zijn staart.
Verschillende kaarten zijn van een opschrift voorzien, zoals Hartelijk Gefeliciteerd, Groeten uit Harskamp of Leve de vakantie in Ommen.
 
 [1] Overlijden Johannes Husslage te Ermelo volgens akte te Ermelo en te Heemstede op 2 januari 1944, volgens familiebericht op 3 januari 1944. Anna Maria Kruijver overleed op 2 augustus 1967 te Heemstede. Familiebericht in de Haarlemsche Courant 5 januari 1944.
[2] Het geboortejaar kan dan zijn 1923 of 1922.

Willem (Wim) van Nieuwenhoven Jr.
 
Een kaart met het signatuur Wim van H was lange tijd voor mij een kaart met drie haasjes en een bunzing van een onbekende tekenaar. Ook het ligatuur AR op de adreszijde was van een onbekende uitgever. Een vondst van een klein boekje Drie dieren in de Sneeuw van de schrijver A.D. (Anton) Hildebrand (1907-1977) met teekeningen van Wim van Nieuwenhoven en uitgegeven door N.V. Uitgeversmaatschappij A. Rutgers in Naarden maakte duidelijk wie de tekenaar en de uitgever van de kaart waren. De H van “Wim van H” moest blijkbaar als “Wim van N” gelezen worden.
 
Hildebrand en Van Nieuwenhoven hebben samen zes van dergelijke kleine boekjes gemaakt onder de titel Kleintjes voor kleintjes:

1. Het huis van de dierenfee
2. De ontdekking van Hessel Haas
3. De tocht over de rivier
4. Drie dieren in de Sneeuw
5. Het avontuur in de grot
6. Hoe de jager een kippenboer werd

De boekjes bevatten één zwart-wit tekening en vijf ingeplakte, gekleurde plaatjes.
De zes boekjes zijn ook in 1941 in één band verschenen onder de titel De Zilveren Spiegel : zes dierenverhalen voor kinderen. De kaarten beelden scènes uit van het boek De Zilveren Spiegel. Waarschijnlijk is kaart No. 5 uit Het huis van de dierenfee en kaart No. 24 uit Het avontuur in de grot.
Ook illustreerde hij andere boeken, zoals Het Vrouwtje van Stavoren (1943) en Ali Baba en de Veertig Rovers (1942) voor uitgeverij A. Rutgers in Naarden.
Er zijn waarschijnlijk 30 kaarten in deze serie verschenen, want de laatste kaart van het laatste verhaal heeft No. 30.
 
Willem van Nieuwenhoven Jr. is geboren op 23 januari 1913 in Dordrecht en overleden op 1 september 1989 in Laren (Noord-Holland).   Hij is de zoon van de kunstenaar Willem van Nieuwenhoven Sr. (1851 - 1927). Hij is illustrator en schilder. Hij maakt illustraties voor kinderboeken en ontwerpt promotie-folder en posters. Hij ontwerpt ook mode-tekeningen voor kranten en tijdschriften. Een korte biografie is verschenen in Lambiek Comiclopedia.

Afgelopen week viel er een voor de tijd van het jaar zeer toepasselijke kaart in de bus met daarop een illustratie van Theo van den Boogaard : Season's Greetings geschaatst door strip- en televisieheld Sjef van Oekel die op het punt staat in een wak te rijden. De kaart is in 1990 uitgegeven door Art Unlimited in Amsterdam. Art Unlimited heeft overigens vele prentbriefkaarten met daarop een illustratie van Theo van den Boogaard uitgegeven.

​EW

Als autoreclamekaarten-verzamelaar richt ik mij niet alleen op Nederlandse kaarten maar zoek ik internationaal naar aanwinsten om mijn collectie uit te breiden. Ik vond onlangs op eBay.com een mooie en gave set Oldsmobile reclamekaarten uit het jaar 1961. Het gaat om een serie van zes ongebruikte kaarten die allemaal van dezelfde Oldsmobile dealer in Lemoyne, PA afkomstig zijn.
De handelaar die ze aanbood hanteerde een faire prijs en daarom was ik blij dat ik ze kon kopen, zeker omdat het jaar 1961 bij dit merk in mijn verzameling nog ontbrak. Inmiddels gaat het aantal autokaarten uit de USA in mijn collectie richting de 7.000 stuks en de meeste daarvan zijn 14 x 8,5 cm (US standard size).

Leon Zijlmans

Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van de Nederlandse tak van het Leger des Heils werd in 1962 een actie gehouden om fondsen te werven. De speciaal hiervoor opgerichte stichting Doe wat terug stuurde blijkbaar een prentbriefkaart als bedankje aan gulle gevers.
Op de voorkant van de kaart staat het gestileerde hoofddeksel van de outfit van vrouwelijke leden van het Leger des Heils. Deze kap is vooral bekend geworden door majoor Bosshardt.

​EW

Deze week viel er een mooie kaart van Willy Schermelé in de bus: een kaart uit een prachtige serie verschenen bij J. Salmon Ltd., Sevenoaks, Kent.

​EW

De meeste verkopers die een prentbriefkaart versturen voegen een extra prentbriefkaart bij ter bescherming. Bij voorkeur aan de adreszijde van de envelop want dan drukt het poststempel niet door op de aangekochte kaart. Meestal zijn het kaarten in slechte staat of niet echt verzamel-waardig, maar afgelopen week viel er eentje in de bus die precies in mijn verzamelgebied past: een leuke prentbriefkaart van de stripheld Sigmund getekend door Peter de Wit!

Peinture Bogaerts, Boxtel
 
Henri Bogaerts (1841-1902)
Henricus Adrianus (Henri) Bogaerts werd op 18 november 1841 te 's-Her­togenbosch geboren als zoon van Henricus Bogaerts, postmeester, en Maria Francisca Minoretti. Henri trouwde in 1865 met Catherina Wilhelmina Lutkie, dochter van C. Lutkie, firmant van de Bossche drukkerij Lutkie en Cranenburg. Henri Bogaerts woonde en werkte in ´s-Hertogenbosch, Vught en Boxtel. Hij is de oprichter van Peinture H. Bogaerts, was oorspronkelijk boekhandelaar en uitgever in Den Bosch. Hij stichtte in 1880 in Boxtel een atelier met het doel goede kopieën te maken. Later komen ook zijn zoons Henri jr. en Louis Bogaerts als compagnons in de zaak. Hij richtte samen met H.A. Banning het weekblad de Katholieke Illustratie op. Henri Bogaerts stierf op 22 december 1902 in Boxtel. Na de dood van zijn zoon Henri Bogaerts in 1933 is de “Peinture Bogaerts” opgeheven
 
Peinture Bogaerts
Nu Bogaerts zich meer op het drukken kon concentreren, kwam hij al snel met zijn spraakmakende vinding 'Peinture Bogaerts', een drukprocédé waarmee hij verrassende resultaten behaalde. Het betrof een reproductietechniek waarmee Bogaerts en zijn nakomelingen decennia lang duizenden reproducties vervaardigden van schilderijen en fotoportretten die nauwelijks van het origineel te onderscheiden waren. De afbeelding in kwestie werd namelijk eerst met behulp van fotografie in kleurendruk gereproduceerd en daarna op schilderslinnen of op een paneel aangebracht dat was voorzien van een reliëflaag. Hierna werd de druk met olieverf overgeschilderd. De schildering gecombineerd met het reliëf en de gelijkenis met de oorspronkelijke afbeelding suggereerden dan dat men te maken had met een origineel schilderij.
 
Onderscheidingen
In de advertenties van Henri Bogaerts wordt het belang van de firma onderstreept met de onderscheidingen die hij ontvangen heeft: “Bekroond met de Hoogste Onderscheidingen voor Schoone Kunsten, Eere-Diploma’s, Gouden en Zilveren Medailles”.
Henri Bogaerts werd reeds  op 12 september 1877 door Z.H. de Paus benoemd tot ridder der orde van den Heiligen Gregorius de Groote als directeur van de Katholieke Illustratie. Ook ontving hij in dat jaar een zilveren medaille voor zijn inzending aan de Tentoonstelling van Kunst toegepast op Nijverheid te Amsterdam voor zijn geïllsutreerde uitgaven. In zijn prijscourant noemt hij twee tentoonstellingen met name: “Hoogste Onderscheiding Grand Prix-Croix et Médaille d’Or Exposition Internationale Des Arts etc. Paris 1907” en “Hors Concours Membres du Jurij Internationale Tentoonstelling voor Kunsten en Wetenschappen ’s-Gravenhage 1908.” 1)
 
Kaarten
Peinture Bogaerts gaf prentbriefkaarten uit, die reclame maakten voor zijn activiteiten. Op de beeldzijde is op schilderijen van J. Oudes op een geschikte plek een reclametekst gedrukt: Portretten PEINTURE-BOGARTS Boxtel Prijsc. Gratis. Op de adreszijde staat geheel links: Uitgave “Peinture Bogaerts”, Boxtel. De datering van de kaart en de plaats van vestging Boxtel geven aan dat het de zonen van Bogaerts betreffen, die omstreeks 1900 de zaak van hun vader overnemen.
 
Bronnen

• M. Altena, M. van de Laar & A. Stijnman, 1997. Henri Bogaerts, een leven tussen tijdschriften, houtgravures en kunstreproducties. Fotografie in dienst van de reproductie. In: Het licht van de negentiende eeuw. De komst van de fotografie in de provincie Noord-Brabant, Eindhoven 1997: 169-182.

• P. Timmermans e.a. (red.), 1999. Brabantse biografieën. Levensbeschrijvingen van bekende en onbekende Noordbrabanders. Deel 5. Stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening, Heeswijk 1999. http://www.thuisinbrabant.nl/personen/b/bogaerts,-henri
  

Links
https://www.bhic.nl/media/document/file/boxtel-eindversie-peinture-bogaerts-in-belgi-hubertus-aloisius-henricus-maria-bogaerts-hubert-bogaerts-2-.pdf?4-3-2

https://nl.wikipedia.org/wiki/Henri_Bogaerts

https://nl.wikipedia.org/wiki/Peinture_Bogaerts

Noten

1. Het is onbekend welke tentoonstelling in Parijs bedoeld is.

De afgelopen week ontving ik een envelop uit het Verenigd Koninkrijk met een viertal aldaar uitgegeven prentbriefkaarten met op de voorkant een illustratie van Will Schermelé. Ik meende dat ik er drie daarvan nog niet had, en één wel. Bij nadere bestudering van de voorkant van deze kaart, leek de kaart net iets anders dan de kaart die ik al in mijn bezit had: de kleuren waren anders en de tekst 'All together now' was net iets anders gepositioneerd ten opzichte van de illustratie. Maar de achterkant bewees dat het echt een andere kaart was:

Hoewel de tekst identiek is, bleek het gebruikte lettertype en de positionering van de letters net even anders. Mazzel dat deze kaart bij die andere drie verkocht werd, want anders had ik deze andere kaart niet ontdekt!

​EW

Deze week landde er een prachtige kaart van de AVRO in de bus. Het is een kaart gelopen in 1937 waarop aan de ontvanger bevestigd werd dat hij of zij op de eerstvolgende donderdag in de radio-uitzending ergens tussen vijf uur en half zes 's-middags gelukgewenst zou worden met zijn of haar verjaardag.
De voorkant laat een illustratie zien met acht verschillende dieren. Wie de illustrator is, is mij onbekend. De achterkant is zo mogelijk nog fraaier met het logo van de AVRO en een paar sterren op een blauw-zwarte achtergrond.

​EW

FAUN ‘40
 
Op de kaartenbeurs in Houten, afgelopen zaterdag kocht ik een derde kaart van een serie kaarten die met FAUN ’40 zijn ondertekend. Tot nu toe was de tekenaar van deze kaarten mij onbekend, maar de oplossing van dit vraagstuk bleek zeer eenvoudig. In Catawiki gezocht naar Faun en dat leverde de gehele serie op, alle kaarten gesigneerd met FAUN. De toelichting vermeldt dat FAUN het pseudoniem is van Frans van Lamsweerde (1920-1969) dat hij tijdens de oorlog gebruikte. De tekeningen van de serie dateren uit 1940. Frans werkte in die tijd voor de studio’s van Toonder en Geesink.
De tekening komt voor in het verhaal Het betoverde kasteel  en staat op bladzijde 26 van het boek De Toverpijl en andere verhalen van M. van Loggem (1946, uitgever Ruma Amsterdam en Zwolle, 30 pagina’s en 6 kleurenplaten ). Op het onderschrift de tekening staat: “Door alle drukte slaagde de poes erin om te ontsnappen en zat boven op de kar  Bladzijde 26” (bron Comiclopedia). De hier getoonde kaart is duidelijk van oorlogskwaliteit, maar er is ook een herdruk van de serie van veel betere kwaliteit. Op de achterzijde van de serie met FAUN ’40 staat geen uitgever vermeld, maar wel de mededeling: „Auteursrecht voorbehouden“. Op de heruitgave van de serie is niet zijn pseudoniem vermeld, maar  in plaats daarvan “Frans van Lamsweerde”. Op de adreszijde hiervan staat in het postzegelvak: K 1486 en bij de deelstreep  eveneens „Auteursrecht voorbehouden“
 
De serie met FAUN ’40 bevat zes kaarten:

1. Het betoverde kasteel
   
2. De toverpijl
3. Jop en de vissen
4. Het avontuur van Jop en Flop
5. Kabouter Witbaard
6. Jodokus en de hazen
   

Deze week trof ik in een doos met prentbriefkaarten die te koop waren een prachtige exemplaar aan dat reclame maakt voor een tentoonstelling over Daan Hoeksema in Veluws Museum Nairac in Barneveld. De tentoonstelling met als titel 'Daan Hoeksema en het televisieloze tijdperk' was te zien van 21 juni t/m 25 oktober 2003. Daan Hoeksema wordt beschouwd als een van de eerste Nederlandse striptekenaars. Meer informatie over hem kunt u hier vinden.

​EW

Hooiplukkers
 
A.C.W. Staring
De dichter Anthony Christiaan Winand Staring is geboren in Gendringen op 24 januari 1767 en overleden in Vorden op 18 augustus 1840. Hij woonde op het landgoed Kasteel De Wildenborch in Vorden. A.C.W. Staring heeft een gedicht geschreven over een gebeurtenis in de Tachtigjarige oorlog in Lochem met de titel: “Lochem behouden in 1590”. Hij is niet de enige die over dit onderwerp dichtte. Ook de Rotterdamse dichter Lambrecht van den Broek (1805-1863) schreef een gedicht met de titel “De hooiplukkers van Lochem”. Staring noemt als bronnen voor zijn gedicht “Zie Halma op het woord Lochem, en Van Meteren, V, 363”. Het zijn publicaties van François Halma (1653-1722) en Emauel van Meteren (1535-1612).
 
Hooiplukkers
Er zijn verschillende versies van het verhaal van de hooiplukkers van Lochem. Die van François Halma uit 1725 is nog goed leesbaar en staat in tijd nog dicht bij de originele bronnen:
 
In het jaar 1590. waren’er de Spaanschen door eenen loozen aanslag byna meester van geworden : Toen ’s morgens ten negen uuren de Bergpoort [later Smeepoort genoemd] geopent wierd, quamen’er drie hooiwagens aan, by elke wagen waren twee of drie Soldaaten, toegestelt als boeren, met vorken in de handt; d’eerste dezer wagenen de valbrug over zynde, begon de zoon van den poortier met eenen anderen jongen hooi te plukken, volgens eene gewoonte aldaar, dat ze, zoo lang de wagen tusschen de poorten is, zulks doen mogen : vermits nu die wagen zich niet te zeer haastte, trok’er den jongen zoo veel hooi uit, dat hy een been van een der soldaaten, onder ’t hooi verborgen, in zyne handt kreeg, en daar op voort Verraadt ! Verraadt ! riep. Fluks sprongen de Spaanschen van onder ’t hooi uit, en bragten 16 mannen, die aan de poort de wacht hadden, om ’t leven : de bedekte Spanjaarts wierden van andere gevolgt, zoo dat zy 300 te voet en 150 te paerdt alreeds in de Stadt waren : doch die van de Stadt, aangevoert van den Wachtmeester François Ballochi, vielen zoo kloekmoedig op de Spaanschen aan, dat zy ‘er hen weêr uitdreven. De Waagmeester van Zutfen, en de Pastoor aldaar hadden deze aanslag gesmeedt. De Waagmeester was ook de eerste in de Stadt; maar hy bleef’er doodt.
 
Prentbriefkaart
Het is niet verwonderlijk dat deze historische gebeurtenis uitgevers op het idee bracht een kaart met een afbeelding ervan op de markt te brengen. Het kan gaan om een foto van een nagemaakte Smeepoort met de in scène gezette gebeurtenis 1) of een tekening of schilderij. Bij de afgebeelde kaart gaat het om een gekleurde tekening van de mislukte list van de Spanjaarden. Op de witte steen rechtsonder staat W. als afkorting van de tekenaar. Rechts onder de tekening staat de afkorting L.H. & C.D. Op de adreszijde staat links het gedicht van L. van den Broek. De tekenaar is onbekend, maar de tekening op de kaart die circa 1935-1939 is uitgegeven, lijkt heel veel op een oudere aquarel die ook als kaart is uitgegeven en ook is gepubliceerd in de Kroniek van Lochem uit 1932. Mogelijk is deze aquarel van meester Gerrit Prop (1880-1980) uit Lochem. Het detail van de ronde boog van de poort is mogelijk overgenomen van een gravure die dezelfde scène uitbeeldt. Ook deze gravure is op kaart verschenen met het onderschrift “Lochem behouden in 1590”.
 
L.H. & C.D.
Het is onbekend wat de betekenis is van de afkorting onder de kaart is. Geen van de bekende kaartuitgevers van Lochem, zoals B.G. Lovink, M.J. Wondergem, G. Hungerink of C.W.J. Schepers, komen hier voor in aanmerking. Er van uitgaande dat de afkorting met persoonsnamen uit Lochem te maken heeft, kunnen mogelijk Louis Heilbron en C. Dondertman bedoeld zijn. De eerste heeft een Papier- en Kantoorboekhandel aan de Kastanjelaan 7 in Lochem en de tweede een Hotel aan de Barchemseweg 70, voorheen Hotel Lieferink (bron Telefoongids 1950). Zij zijn echter verder niet bekend als uitgevers van prentbriefkaarten.
 
Hotel De Hooiplukker
Hotel “De Hooiplukker”  aan de Smeestraat 1 in Lochem, heeft een zwartwit kaart uitgegeven met een schilderij van “De Hooiplukker” door H. v. Ootmarssen. Het schilderij hangt in het hotel.
Het is de schilder Henny van Ootmarssen, van wie geen nadere bijzonderheden bekend zijn.
Er zijn fotoglanskaarten van Lochem uitgegeven door Kunsthandel H.van Ootmarsum aan de Nieuwstad 38 in Lochem. Of er relatie bestaat tussen beide gegevens in onbekend.
 
Noten
1) Zoals op een kaart van de uitgever Nauta uit Velsen met de titel “De hooiplukkers van Lochem”. No. A 3324.
 
Bronnen

• De kroniek van Lochem. Wetenswaardigheden verz. door A. Staring [Adolph Staring (1890-1980)] 1932, 2e druk. Uitgever: Lochem, Lochemsche Handels- en Courantendrukkerij. 71 p.
• Collectie Gelderland. http://www.collectiegelderland.nl/zoeken/
• Tooneel der Vereenigde Nederlanden en onderhorige landschappen, geopent in een algemeen historisch, genealogisch, geographisch en staatkundig woordenboek . François Halma, 1725, gedrukt bij Hendrik Halma, Leeuwarden. [volume II, blz. 54]
• Emanuels Van Meteren Historie der Nederlandscher ende haerder na-buren oorlogen ende geschiedenissen, tot den iare M.VIC.XII. by de weduwe ende erfghenamen van wijlen Hillebrant Iacobssz. van Wouw, 1614. 1342 p.
• Historisch Genootschap Lochem Laren Barchem. http://www.hglochem.nl

 
 
 

In of direct na de oorlog (op de achterkant staat nummer K 390) is een serie van waarschijnlijk 8 prentbriefkaarten uitgekomen met daarop kinderen met kenmerken van een vlinder. Deze serie vlinderkinderen is getekend door Jos Ruting. De kaarten zijn genummerd op de achterkant. De zes kaarten die ik heb kunnen kopen hebben de nummers 4001, 4002, 4004, 4005, 4006 en 4008. Hierboven en hieronder afbeeldingen van de 6 in mijn ogen prachtige kaarten. Als je afbeeldingen hebt van meer kaarten uit deze serie stuur dan s.v.p. een mail naar Eric Wiggers.

EW

Deze week weer een mooie vondst op Marktplaats : een door KLM uitgegeven promotiekaart die aan de afbeelding te zien promotie maakt voor de vliegroute over de Noordpool. In mijn ogen prachtige illustraties van Inuit, een ijsbeer, walrussen en een rendier. De kaart is rechtsonder gesigneerd, maar met lichtgele letters die voor mij tot nu toe helaas niet te ontcijferen zijn.

Op de achterkant van de kaart staat geen andere informatie dan het logo van de KLM en dat de kaart is gedrukt door Planeta in Haarlem. De kaart zou wel eens uit 1958 of van kort daarna kunnen zijn omdat de KLM in dat jaar startte met de vluchten via Anchorage in de U.S.A. naar Tokyo in Japan en Biak op Nieuw-Guinea. Of de kaart deel uitmaakt van een serie is helaas ook nog onbekend. Weer genoeg speurwerk te doen!

​EW 

Op Marktplaats trof ik afgelopen week weer een juweeltje aan: een driedubbele prentbriefkaart uit 1922 ter promotie van de Missiekunstkalender voor 1923 uitgegeven door de Priestermissiebond. 

Op de driedubbele voorkant zijn alle 6 bladen van deze kalender afgebeeld (hierboven slechts drieëneenhalf blad). Op de achterkant is vermeld dat de 'fijne schilderstukken' vervaardigd zijn door Jan Wiegman, Bern. van Vlijmen, Frans Lazarom, F. van Wolden en L. Wie L. is wordt helaas niet vermeld...
Minstens zo mooi in mijn ogen is overigens de typografie om de schilderstukken heen! Wederom een prachtige aanvulling voor mijn verzameling, vooral ook omdat Jan Wiegman en Bernard van Vlijmen in de categorie Nederlandse striptekenaars vallen!
Maar dit levert me ook wel weer een dilemma op: moet ik nu wel of niet proberen om de betreffende kalender aan mijn verzameling toe te voegen?

​EW

Richter’s Anker-Steenbouwdozen
 
Firma Ad. Richter
De Anker-steenbouwdozen zijn van Duits fabricaat (Richters Anker Steinbaukästen). Deze bouwdozen zijn aan het einde van de negentiende eeuw ontwikkeld door de Duitse vliegtuigpionier Otto Lilienthal en zijn broer Gustav. Gustav was naast zijn werk als architect actief als sociaal en pedagogisch hervormer. De bouwdozen zijn gevuld met echte miniatuur bakstenen en zijn voorzien van een nauwgezette instructietekening. Daarmee kunnen huizen, kerken en paleizen worden nagebouwd. Sommige dozen zijn voorzien van metalen onderdelen, waarmee bruggen gebouwd kunnen worden.
De beide broers, door geldzorgen achtervolgd, verkochten het patent op hun bouwdozen in 1892 aan de firma Ad. Richter & Cie. in Rudolstadt. Friedrich Adolph Richter (1846-1910) is de oprichter van deze firma, die behalve bouwstenen ook medische preparaten maakte. Op 31 december 1963 is de productie in Rudolstadt beëindigd. Van 1882 tot 1963 zijn er ongeveer 5 miljard Ankerbouwstenen verkocht.
 
Wereldtentoonstelling
In een advertentie van Anker bouwdozen in de Maas en Scheldebode van 4 december 1904 valt te lezen: “Alle inzendingen op tentoonstellingen werden met eerste prijzen bekroond”. De firma F.A. Richter & Co. wist inderdaad op verscheidene tentoonstellingen prijzen in de wacht te slepen, maar of dat altijd eerste prijzen waren is niet bekend. In ieder geval kreeg de firma uit Rudolstadt en Rotterdam bij de wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 een gouden medaille. Niet alleen voor de bouwdozen maar ook voor hun muziekinstrumenten (De Telegraaf, 25 augustus 1900).
 
Rotterdam
Toen A. Richter in 1910 overleed, had zijn firma naast de hoofdvestiging in Rudolstadt filialen in Berlijn, Konstein (Beieren), Leipzig, New York, Nürnberg, Olten (Zwitserland), Praag, Rotterdam, St Petersburg, Wenen en Brussel. Richters kantoor in Rotterdam was het eerste buitenlandse filiaal van de firma. De reden was vooral dat Nederland een belangrijke markt voor zijn medische preparaten vormde. De Rotterdamse vestiging had als adres Stationsweg 24.
 
W. Boekhoven
Uit de bovengenoemde advertentie van 4 december 1904 blijkt dat de Anker bouwdozen te koop zijn bij W. Boekhoven aan de Schoolstraat in Sommelsdijk en aan de Westdijk in Middelharnis. W. Boekhoven hadden een boekhandel en drukkerij te Sommelsdijk. Boekhoven brachten vooral kaarten uit van Sommelsdijk, maar ook van Middelharnis en Ouddorp.
 
Kaart
Der kleine Baumeister is de titel van de afbeelding op de kaart. De illustrator of kunstenaar is L. (Leopold) Widlizka. De uitgever van de kaart is B.K.W. I in de serie Wiener Kunst. Het is de afkorting van Brüder Kohn in Wien I. De kaart is gebruikt als reclame voor bouwdozen: “Richter’s Anker-Steenbouwdoozen zijn altijd welkom”. Leopold Widlizka (1870-ca.1940) is een Oostenrijkse portret-, landschaps-, stilleven- en krijgs-schilder.

A.N.G.O.B
A.N.G.O.B. is de afkorting van Algemeene Nederlandsche Geheel Onthouders Bond Deze bond is opgericht op 28 december 1897, door afscheiding van de Nederlandsche Vereeniging tot Afschaffing van den Sterken Drank (opgericht in 1842). Beide bonden zijn gevestigd in Den Haag. Jacob van Rees (1854-1928) is van 1897 tot 1925 voorzitter van de A.N.G.O.B. In 1962 is de opheffing van de A.N.G.O.B. na fusie met andere organisaties.
 
In de Haagsche Courant van 6 oktober 1809 deelt A. J. de Groot mee, dat hij zijn drukkerij heeft overgedaan aan de gebroeders N.H. en P.F. Giunta d’Albani en “neemt de vrijheid zijne voormalige drukkerij in goedgunstig aandenken aan te bevelen”.
De naam “TYP ALBANI - HAAG” op de kaart is van de boekdrukkerij Gebroeders N.H. en P.F. Giunta D’Albani, in 1809 opgericht door Pierre Frédéric Giunta d’Albani. Vanaf 1905 is de drukkerij gevestigd in de Nieuwe Molstraat 20 in Den Haag.

.G.O.B
D. Zijlstra stuurt in 1923 uit Sneek een kaart naar J. Brandsma, 2e Schoolcompagnie
9e regiment Infanterie, Assen, met de toevoeging “in arrest”.  Naast de postzegel is een opdruk met de tekst “J.G.O.B. Jubileum-Fonds 1912-1922”. Op de beeldzijde van de kaart staat het schilderij De avondschool van G. Dou.
J.G.O.B. is de afkorting van Jongelieden Geheel Onthouders Bond. Deze is opgericht in 1912 in Haarlem en opgeheven in 1950. Zij richtte zich vooral op arbeidersjongeren. Hoewel het antimilitarisme geen officieel onderdeel van de bond was, waren veel leden van de bond dienstweigeraar. In de periode 1914-1920 was 20% van de dienstweigeraars lid van de J.G.O.B. In 1922 vierde de bond zijn 10 jarig jubileum. Ter gelegenheid daarvan zijn een aantal kunstkaarten van bovenstaand opdruk voorzien. Het jubileum is gevierd met een congres en feestavond op 23 en 24 december 1922 te Haarlem.  Veel jongeren van deze bond stapten op latere leeftijd over op de A.N.G.O.B. (zie hieronder).
Het toevoegsel “In arrest” onderaan het adres betekent waarschijnlijk dat D. Zijlstra zijn kaart stuurt naar de dienstweigeraar J. Brandsma, die onder arrest staat.
Een schoolcompagnie is het onderdeel van het 9e regiment Infanterie, waar dienstplichtigen hun opleiding kregen. Het 9e regiment was voor de tweede wereldoorlog gevestigd te Assen en Leeuwarden. In de garnizoensstad Assen was de Johan Willem Friso Kazerne de plaats waar dit regiment verbleef.
Uit het jubileumboek uit 1922 is geen melding gemaakt van deze kaart, maar wel van twee eerdere kaarten die de J.G.O.B. uitgaf. De ene kaart is van de tekenaar Jan Rotgans (1881-1961) met een boom en twee zwoegende wortelzoekers in een oplage van 10.000 exemplaren. De tweede is een zogenoemde schulddelgingskaart om een financiële strop weg te werken. De tekenaar van deze kaart is Gerstenhauer (1858-1931). Deze kaarten zijn in 3 oplagen à 2000 exemplaren verkocht.

 
Bronnen

• Aad Prakke, Bartel Lageman & Henk Witte, 1922. Gedenkboek uitgegeven door den Jongelieden Geheel Onthoudersbond ter gelegenheid van het 10 jarig bestaan, 1912-1922 26 December. Drukkerij Nieuw Leven, Den Haag. 279 p.
• Ruud Uittenhout, 1990. Jacob van Rees [biografie]. BWSA 4 (1990), p. 171-174.
• NV drukkerij Albani 125 jaren 1 October 1809 – 1934, Den Haag 1934.
• Koos Havelaar, 1995?. Drukkerij Albani 1809-1995, ‘Eerbied voor het Oude, Open oog voor het nieuwe’. Haagvaarder 6. SHIE [Stichting Haags Industrieel Erfgoed].
  

Beste VDP-ers,

Allereerst ook namens mij de beste wensen voor het nieuwe jaar. Dat het maar weer een mooi verzameljaar mag worden.
Wij hebben er in ieder geval weer zin in.

De reden van deze bijdrage is een stukje informatie over de geplande incasso van de contributie 2017.
Omdat de ledenvergadering onlangs heeft ingestemd met een bescheiden contributieverhoging is er een
incassorun gepland op 4/5 januari a.s.. Bij de leden die in het verleden een machtiging hebben afgegeven zal
dan een bedrag van € 27,50 worden afgeschreven. In ons eerstvolgende magazine dat eind januari verschijnt
zal worden gevraagd om de contributie zelf over te maken, maar dat geldt dan dus niet meer voor de
leden die dan al via een incasso hebben betaald.

Tevens hebben we per 1-1-2017 nieuwe administratiesoftware in gebruik genomen. Die biedt veel meer mogelijkheden
om ook de ledenadministratie professioneel te voeren en nieuwsbrieven te versturen. Helaas hebben we nog van lang
niet alle leden een correct e-mail adres. Daarom het verzoek om een korte e-mail te zenden naar: leon.zijlmans@prentbriefkaarten.info met in het onderwerp de tekst CONFIRMATIE en in de mail uw adresgegevens, zodat ik uw e-mail adres kan checken en zo nodig aan het ledenbestand kan toevoegen. 
Hartelijk dank voor uw medewerking!
​
Met vriendelijke groet,
Leon Zijlmans
penningmeester

​De afbeelding links toont een uitsnede uit de Lidmaatschapskaart 2017 die dit jaar geheel belangeloos is ontworpen door stripmaker Pieter M. Dorrenboom, waarvoor grote dank!

Waarschijnlijk eind januari 2017, samen met ons eerstvolgende magazine, ontvangen VDP-leden deze prachtige kaart.

​(EW)

Op bovenstaande foto een tweede detail van de te winnen prijs. De afbeelding is gesigneerd door Greetje Kroone, een illustratrice van kinderboeken en tekenaar van strips, geboren op 5 oktober 1915 in Monnickendam. In VDP Bulletin nummer 129 op pagina 47 kun je lezen hoe je deze prachtige prijs kunt winnen. Tot ziens a.s. zaterdag 17 september in Zwolle!

(EW)

Uitsluitend leden van de VDP en hun introducees die aanstaande zaterdag aanwezig zijn op onze Leden-Contactdag in Zwolle dingen mee naar een fantastische prijs. Op bovenstaande foto een eerste detail van de te winnen prijs. Het is een uitgave van De Muinck & Co. te Amsterdam. Maar is het een prentbriefkaart? En is het een getekend landschap wat er te zien is?
Zie VDP Bulletin nummer 129 pagina 47 voor meer informatie over de prijsvraag. En graag tot ziens a.s. zaterdag 17 september op onze Leden-Contactdag in Zwolle!

​(EW)

Recent kwam ik een setje drukproeven tegen met een voor- en achterblad en een nietje er door. Ik heb geen idee of het gebruikelijk was om dit soort drukproeven te maken, voor wie ze gemaakt werden, wie de illustrator is van de betreffende vier prentbriefkaarten, kortom ik ben op zoek naar informatie over onderstaande drukproeven.

Op het voorblad staat de tekst 'Progressive Proofs' en is op de foto het pand van 'Lascelles & Co. Ltd.' afgebeeld. Op het achterblad staat 'Lascelles & Co. Ltd. Process Engravers Gwynne House Essex Street Strand W.C.2'
De drukproeven zijn deels geparafeerd met als datums 30/12/46, 1/1/47 en 2/1/47.
Als je informatie hebt, alvast hartelijk bedankt voor je reactie!

EW