J.H. Schaefer, Amsterdam
|
De puzzel die Schaefer ons naliet
Er zijn bijna ontelbaar veel kaarten te vinden van J.H. Schaefer en het is een hele puzzel enige lijn te ontdekken in zijn prentbriefkaartenoeuvre. Toch gaan we het proberen. De contouren van de puzzel gaan we leggen op basis van een registratie van 1321 kaarten van Schaefer van heel Nederland. Voor het maken van de puzzel delen we de kaarten in naar serie en uitvoering. |
Verschil tussen series en uitvoeringen
Kortweg gezegd bepaalt de uitgever de serie en bepaalt de drukker de uitvoering (voor een groot deel). De uitgever kiest het thema, de motieven of dessins, het aantal verschillende kaarten, de nummering en het moment van uitgave. De uitgever maakt zo de series. De drukker bepaalt - in opdracht van de uitgever - de druktechniek, de typografie van bijschriften en de lay-out en belijning van de adreszijde. De drukker maakt de uitvoering(en). |
Herdrukken en luxe uitvoeringen
Van een serie kunnen verschillende uitvoeringen bestaan. Dat is het geval als de uitgever kaarten heeft laten herdrukken (met kleine verschillen vanwege kenmerken van de drukker) of als de uitgever verschillende uitvoeringen naast elkaar op de markt bracht (met ‘luxe’ verschillen zoals kleur versus zwart-wit, reliëf versus glad, met of zonder randversiering, etc.). |
Hoe pakken we het aan?
De nummers en de afbeeldingen bepalen de series, de druktechnische kenmerken bepalen de uitvoering. We beginnen met de series en kijken dan in welke uitvoeringen die bestaan. Kunnen we géén duidelijke series vinden, dan kijken we meteen naar de uitvoeringen. |
De series
De volgende series zijn onderscheiden:
- serie 1897/1898 litho's - serie 1898/1899 lichtdruk - serie 1900 met deelseries per plaats - serie 1901 plaatselijke series Hierna zouden chronologisch gezien de Kunstchromo serie(s) komen, maar in deze periode van 1905-ca.1909 is het moeilijk series te ontdekken. De nummering biedt geen uitsluitsel. Kunst chromo is een benaming van Schaefer voor kaarten gedrukt in 'autochroom'. Het is dus eigenlijk een 'uitvoering' en geen serie. Die ene (hoofd)uitvoering is weer onder te verdelen in uitvoeringen met verschillende opmaak, lay-out en belijning, maar alle met het predikaat kunst chromo. In die periode waren er wel enkele bijzondere uitvoeringen, die aan de nummering ook als serie zijn te herkennen:
|
De uitvoeringen
Zoals gezegd zijn Kunst chromo-kaarten bekend in vele uitvoeringen.
Op deze pagina vindt u hiervan een overzicht |