Geheelonthoudersbonden A.N.G.O.B. en J.G.O.B.
A.N.G.O.B. is de afkorting van Algemeene Nederlandsche Geheel Onthouders Bond Deze bond is opgericht op 28 december 1897, door afscheiding van de Nederlandsche Vereeniging tot Afschaffing van den Sterken Drank (opgericht in 1842). Beide bonden zijn gevestigd in Den Haag. Jacob van Rees (1854-1928) is van 1897 tot 1925 voorzitter van de A.N.G.O.B. In 1962 is de opheffing van de A.N.G.O.B. na fusie met andere organisaties.
In de Haagsche Courant van 6 oktober 1809 deelt A. J. de Groot mee, dat hij zijn drukkerij heeft overgedaan aan de gebroeders N.H. en P.F. Giunta d’Albani en “neemt de vrijheid zijne voormalige drukkerij in goedgunstig aandenken aan te bevelen”.
De naam “TYP ALBANI - HAAG” op de kaart is van de boekdrukkerij Gebroeders N.H. en P.F. Giunta D’Albani, in 1809 opgericht door Pierre Frédéric Giunta d’Albani. Vanaf 1905 is de drukkerij gevestigd in de Nieuwe Molstraat 20 in Den Haag.
D. Zijlstra stuurt in 1923 uit Sneek een kaart naar J. Brandsma, 2e Schoolcompagnie
9e regiment Infanterie, Assen, met de toevoeging “in arrest”. Naast de postzegel is een opdruk met de tekst “J.G.O.B. Jubileum-Fonds 1912-1922”. Op de beeldzijde van de kaart staat het schilderij De avondschool van G. Dou.
J.G.O.B. is de afkorting van Jongelieden Geheel Onthouders Bond. Deze is opgericht in 1912 in Haarlem en opgeheven in 1950. Zij richtte zich vooral op arbeidersjongeren. Hoewel het antimilitarisme geen officieel onderdeel van de bond was, waren veel leden van de bond dienstweigeraar. In de periode 1914-1920 was 20% van de dienstweigeraars lid van de J.G.O.B. In 1922 vierde de bond zijn 10 jarig jubileum. Ter gelegenheid daarvan zijn een aantal kunstkaarten van bovenstaand opdruk voorzien. Het jubileum is gevierd met een congres en feestavond op 23 en 24 december 1922 te Haarlem. Veel jongeren van deze bond stapten op latere leeftijd over op de A.N.G.O.B. (zie hieronder).
Het toevoegsel “In arrest” onderaan het adres betekent waarschijnlijk dat D. Zijlstra zijn kaart stuurt naar de dienstweigeraar J. Brandsma, die onder arrest staat.
Een schoolcompagnie is het onderdeel van het 9e regiment Infanterie, waar dienstplichtigen hun opleiding kregen. Het 9e regiment was voor de tweede wereldoorlog gevestigd te Assen en Leeuwarden. In de garnizoensstad Assen was de Johan Willem Friso Kazerne de plaats waar dit regiment verbleef.
Uit het jubileumboek uit 1922 is geen melding gemaakt van deze kaart, maar wel van twee eerdere kaarten die de J.G.O.B. uitgaf. De ene kaart is van de tekenaar Jan Rotgans (1881-1961) met een boom en twee zwoegende wortelzoekers in een oplage van 10.000 exemplaren. De tweede is een zogenoemde schulddelgingskaart om een financiële strop weg te werken. De tekenaar van deze kaart is Gerstenhauer (1858-1931). Deze kaarten zijn in 3 oplagen à 2000 exemplaren verkocht.
Bronnen
- Aad Prakke, Bartel Lageman & Henk Witte, 1922. Gedenkboek uitgegeven door den Jongelieden Geheel Onthoudersbond ter gelegenheid van het 10 jarig bestaan, 1912-1922 26 December. Drukkerij Nieuw Leven, Den Haag. 279 p.
- Ruud Uittenhout, 1990. Jacob van Rees [biografie]. BWSA 4 (1990), p. 171-174.
- NV drukkerij Albani 125 jaren 1 October 1809 – 1934, Den Haag 1934.
- Koos Havelaar, 1995?. Drukkerij Albani 1809-1995, ‘Eerbied voor het Oude, Open oog voor het nieuwe’. Haagvaarder 6. SHIE [Stichting Haags Industrieel Erfgoed].