IJskelder
De ijskelder achter kasteel Heeze is in 1907 in opdracht van Baron van Tuyll van Serooskerken gebouwd door de metselaar van het dorp. De ijskelder is gelegen rechts aan de buitenzijde van de slotgracht. In de winter werd er ijs uit de gracht gehakt dat in de ijskelder  tot in de zomer bewaard en gebruikt kon worden. De ijskelder van Heeze is een rijksmonument. In 1983-1984 is de kelder gerestaureerd. In 2012 bleek dat de ijskelder was ingestort en is deze opnieuw gerestaureerd.
In de kunstmatig opgeworpen circa 4 meter hoge heuvel bevindt zich een ronde gemetselde binnenruimte. De kelder is toegankelijk via een voorportaal met twee compartimenten met holle deuren, versterkt met plaatijzer. De ijskelder heeft een uitzonderlijk brede spouw rondom de ijsruimte. De spouw kende vroeger een vulling van turfmolm uit de Peel. De bouw  van ijskelders is geheel gericht op een goede isolatie. Ook de beplanting met bomen droeg bij aan het koel houden van de ijskelder
Voor het ‘ijzen’  of vullen was 7 man nodig, de totale inhoud bedroeg 80 karrenvrachten ijs. Op de zandbodem werd eerst een dunne laag takkenbossen uitgespreid, deze werd afgedekt door een 30 cm dikke laag zachte turf en dan volgden de ijsblokken. Dit alles diende voor een goede afvoer van het smeltwater.
 
Fotograaf Jan Bijnen
Op de adreszijde van de kaart staat als uitgever: “J. Bijnen, Photogr. Kunsth., Waalre” en rechtsonder het jaar van uitgifte en nummer van de kaart 17 21336. Dit laatste geeft aan dat de kaart in 1917 is gedrukt door Trenkler in Leipzig.
Jan Bijnen, is geboren in Waalre op maandag 20 april 1874 en overleden te Waalre op maandag 28 september 1959. Jan Bijnen is fotograaf, gespecialiseerd in portretten en dorpsgezichten. In de akten van de burgerlijke stand is hij ook als boekhandelaar  bekend. Daarnaast verkocht hij ij zijn winkel  kaarten, papierwaren en sigaren. Hij leerde het vak fotograferen van Peter Jonkers (1864-1932) fotograaf uit Eindhoven aan het Wilhelminaplein. J. Bijnen trok op de fiets door de Kempen om met houten camera, statief en zware, breekbare glasplaten foto’s te maken. Voor zijn foto’s en kaarten gebruikte hij firmanamen als 'Photogr. Kunsthandel J. Bijnen' en 'Prentbriefkaarthandel Veni, Vidi, Vici'. Oorspronkelijk betrok hij Trenklerkaarten van Loretz in ’s-Hertogenbosch. Behalve door Dr. Trenkler & Co in Leipzig, liet hij ook kaarten drukken door Glass & Tuscher in Leipzig, Gebr. Van Straaten in Middelburg, Jos Nuss & Co. in Haarlem en mogelijk ook door Louis Koch in Halberstadt.
De prentbriefkaarten verkocht hij in zijn winkel in Waalre en via lokale afnemers. In het pand van zijn winkel is later kantoorboekhandel Versmissen gevestigd.

 
IJskelders in Nederland
In de catalogus van ijskelders in het boek van Reinink staan 92 Nederlandse ijskelders. Harenberg meldt in zijn boek over de entourage van het Nederlandse kasteel  dat ijskelders vrijwel nooit op prentbriefkaarten voorkomen.  Het boek bevat alleen een kaart van de wildkelder van Kasteel Roosendael bij Velp met de tekst “Onderaardsche gang”. Volgens de beschrijving van de Rijksmonumenten is  deze wildkelder tevens als ijskelder gebruikt.
Een kaart met het “grotje” van Lage Vuursche heeft betrekking op de ijskelder in park Drakenstein.
Naast de kelder van Kasteel Heeze zijn ook de ijskelders van Huize Doorn, Kasteel Middachten en Kasteel Doorwerth op prentbriefkaart verschenen. Van Kasteel Amerongen is een kaart bekend met de tekst “Amerongen Laan achter den Ijskelder”.  Mevr.A.M. Amiot gaf een kaart uit met “Instituut Wullings Huize Beresteijn Voorschoten”. Volgens het gemeentearchief van Voorschoten is een ijskelder afgebeeld, volgens andere bronnen is het een folly. Al met al toch in totaal zeven of acht verschillende ijskelders op kaarten.
 
Bronnen
Piet Brock, 1993. De ijskelder in Heeze. Heemkronyk, jrg. 32, vol 2: 50-55.
J. Harenberg, 1979. De entourage van het Nederlandse kasteel in oude ansichten. Europese Bibliotheek Zaltbommel.  118 pp.
Reinink, A.W. & Vermeulen, J.G. 1981. IJskelders. Koeltechnieken van weleer. Uitgeverij Heuff Nieuwkoop, Amsterdam. 292 pp.

Recent kwam ik een setje drukproeven tegen met een voor- en achterblad en een nietje er door. Ik heb geen idee of het gebruikelijk was om dit soort drukproeven te maken, voor wie ze gemaakt werden, wie de illustrator is van de betreffende vier prentbriefkaarten, kortom ik ben op zoek naar informatie over onderstaande drukproeven.

Op het voorblad staat de tekst 'Progressive Proofs' en is op de foto het pand van 'Lascelles & Co. Ltd.' afgebeeld. Op het achterblad staat 'Lascelles & Co. Ltd. Process Engravers Gwynne House Essex Street Strand W.C.2'
De drukproeven zijn deels geparafeerd met als datums 30/12/46, 1/1/47 en 2/1/47.
Als je informatie hebt, alvast hartelijk bedankt voor je reactie!

EW

Deze Zuid-Bevelandse dames werden al voor 1900 in drie verschillende poses gefotografeerd . Van de foto’s werden in de volgende jaren een groot aantal prentbriefkaarten gedrukt. Er zijn mij maar liefst 22 verschillende uitgaven bekend.  De dames moeten in hun tijd beroemdheden zijn geworden, maar al mijn pogingen om te achterhalen wie zij waren faalden tot nu toe.

Toch zullen er ongetwijfeld nog familieleden of anderen zijn die weten hoe een of meer van de dames heetten, of uit welke gemeente ze afkomstig waren. Bij deze daarom een beroep op de gebruikers van deze website. Kunt u me helpen? Elke informatie is welkom!
 
Jan Spoorenberg