Het vonnis van de kantonrechter te Leiden van 5 april 2018 heeft de Auteurswet weer op de kaart gezet. Volgens die wet zijn er voorwaarden verbonden aan het publiceren van onder andere afbeeldingen zoals op prentbriefkaarten. In deze blog wordt een toelichting gegeven op deze wet en staan een aantal richtlijnen voor publicatie van afbeeldingen op onze website, in ons magazine, en in andere uitgaven van de VDP.
Auteurswet
Het recht van publicatie van een foto, kunstwerk of illustratie ligt bij de maker, de erven of diegenen die het auteursrecht hebben overgenomen. Wanneer we als VDP beeldmateriaal willen publiceren dan hebben we daarvoor toestemming nodig en moeten we daarvoor eventueel een vergoeding betalen.
Het auteursrecht is wel aan termijnen gebonden:
Er zijn ook uitzonderingen binnen die termijnen:
Het auteursrecht is wel aan termijnen gebonden:
- als de maker meer dan 70 jaar geleden is overleden vervalt het recht, en wel op 31 december van het jaar waarin dat gebeurt.
- als er geen maker bekend is (zgn. verweesde werken), dan geldt dat het werk rechtenvrij is indien het meer dan 70 jaar geleden is gepubliceerd
Er zijn ook uitzonderingen binnen die termijnen:
- Je mag afbeeldingen en tekst citeren, onder voorwaarde dat er een relatie is tussen de tekst en afbeelding en de afbeelding meer moet zijn dan een versiering (dus functioneel moet zijn). Ook mag het formaat niet groter zijn dan het origineel.
- Als je een werk te koop aanbiedt dan mag je de afbeelding ervan publiceren, bijvoorbeeld in een verkoopcatalogus. Het is niet bekend of dit ook geldt voor een catalogus met richtlijnen voor de prijs, zoals een postzegelcatalogus. Voor een catalogus met afbeeldingen van kaarten zonder prijsnoteringen geldt deze uitzondering denken wij niet.
prentbriefkaart verschenen bij Meissner & Buch met illustratie van Freddie Langeler
Illustratrice Freddie Langeler is overleden op 18 maart 1948, dus na 31 december 2018 is haar werk rechtenvrij.
prentbriefkaart met foto van J.F.H. Roovers
Fotograaf J.F.H. Roovers is overleden op 8 februari 2000, dus er rust nog steeds auteursrecht op door hem gemaakte foto's. Het auteursrecht is in 1982 van de fotograaf gekocht door Uitgeverij Voet.
Richtlijnen
- Vraag toestemming voor het afbeelden van een prentbriefkaart aan de maker, erven of andere rechthebbenden van de afbeelding wanneer de maker leeft of nog geen 70 jaar geleden is overleden.
- Doe gedegen onderzoek om de naam van anonieme maker(s) te achterhalen en documenteer dit.
- Anonieme kaarten die meer dan 70 jaar geleden zijn gepubliceerd, waarvan na onderzoek geen rechthebbende bekend is, kunnen zonder toestemming worden afgebeeld.
- Voor anonieme kaarten die minder dan 70 jaar geleden zijn gepubliceerd, moet je de uitgever of drukker (als geen uitgever vermeld is) om toestemming vragen.
- Als je gebruik maakt van het citaatrecht moet je ervoor zorgen dat de afbeelding en tekst met elkaar te maken hebben. Verwijs in een artikel in ieder geval naar alle afbeeldingen, zodat duidelijk wordt dat ze een functie hebben.
- Beeld de kaarten van rechthebbenden niet in groter formaat af dan het oorspronkelijke formaat. Gebruik voor je afbeelding op de website een lage resolutie.
- Bij afbeelding op de cover van ons magazine kun je geen gebruik maken van het citaatrecht. Zorg er in dat geval voor dat je toestemming hebt van de maker of dat je de afbeelding rechtenvrij mag gebruiken.
- Bij citeren moet de naam van de maker en de bron vermeld worden.
- Hoe het zit met geschreven teksten door verzenders en ontvangers op beeld- en adreszijde is nog onduidelijk. Ook hier gelden waarschijnlijk de regels van het recht van citeren. Zowel het afbeelden van beeld- als adreszijde moet een functie hebben in het artikel. Mogelijk is in sommige gevallen ook de wet bescherming persoonsgegevens van toepassing op het publiceren van teksten op prentbriefkaarten.
LvD / EW
