Wijnkarren in Rome
 
Beschrijving beeldzijde
Als titel staat rechtsboven: ROMA – Carrettiere da vino [ook belend als Carro da vino]
Een stilstaande versierde tweewielige kar is met een muilezel of ezel bespannen. De kar is geladen met acht tonnen, vijf onder en drie boven. Op dergelijke karren lagen standaard tien vaten van 50 liter wijn of acht vaten van 60 liter waaraan toegevoegd een vaatje van 20 liter. In totaal 500 liter wijn. Op de prentbriefkaart gaat het om het laatste type.
Op de kar zit de menner met pet en halsdoek op een kussen op de voorste ton, met opzij een opengeslagen kap. Aan de kap hangt een bel. Op de oogkleppen van de muilezel staan de letters DG. Ook de tonnen staan dezelfde letters in een ruit. Om de kar en in de deuropening van een gebouw staan een aantal mannen in uniform, vier met een witte pet en lichte broek, een man met donkere pet een driedelig pak en nog een man met een donkere pet. Slechts één man is in een burgerkostuum met hoed.
 
Het gebouw is geen woning gezien het wapenschild met wit kruis boven de deur. Het is het wapenschild van het Koninkrijk Italië van omstreeks 1900. In de vensterbak van het raam staat een olielamp. Links van de deur hangen affiches. Op een ervan is rechts een vrouw te zien en daarboven de tekst: ACQVA SANTA di ROMA. Dit is een reclame voor geneeskrachtig (“heilig”) mineraalwater van de bron Egeria in Rome.
Het lijkt mij duidelijk dat het geheel in scène is gezet, maar wat stelt het precies voor? Mogelijk is het gebouw een belastingkantoor, douanekantoor, politiebureau of postkantoor.
 
De wijnkarren brachten de wijn uit de Castelli Romani naar de tavernes in de stad. De Castelli Romani ("kastelen van Rome") omvatten een gebied in de provincie Rome in Italië. Ze liggen aan de voet van de Albaanse Heuvels, op korte afstand ten zuidoosten van Rome. Het gebied staat bekend om de productie van wijn, waaronder de witte wijn van Frascati.
Er zijn tientallen prentbriefkaart met een dergelijke wijnkar bekend, maar dit is de enige waarbij de kar door mannen in uniform is omringd. Volgens Roberto Salvatori (2023) is hier sprake van een douane(kantoor) [dogana] bij de Porta San Giovanni in Rome. Volgens een andere bron is het een kar bij een tol(huis)[dazio]  aan de Via Appia Nuova (Alvariis, 2011). Deze Via Appia Nuova komt uit bij de Porta San Giovanni.
Veel gemeenten in Italië hadden belastingen/ heffingen op luxe goederen zoals wijn die er binnenkwamen en die bedoeld waren voor consumptie. De term dogana is meer gebruikelijk voor de invoerrechten over de landsgrenzen, terwijl dazio gaat over binnenlandse invoerrechten.
Mogelijk is het gebouw op de kaart uit de omgeving van Rome aan de Via Appia Nuova, waar de firma invoerrechten voor de 500 liter wijn betaalde. Het is een indirecte verbruiksbelasting. Pas met de wet van 20 maart 1930 is deze wijze van belasting betalen afgeschaft.

Beschrijving adreszijde
Boven een dubbele deelstreep staat de postale aanduiding “CARTOLINA POSTALE (Carte Postale) “. Geheel inks: “No. 235 Ernesto Richter, Via Serpentini 170, Roma.  Door een etiket in het midden van de adreszijde is de geschreven tekst slechts gedeeltelijk leesbaar.
De geadresseerde is [Signore Luigra Verol?]ette / Piazza [di Monte] d’oro Roma. [of Piazza Medaglie d’oro].  Op het deel voor de correspondentie staat de tekst: Ringra[ziamenti?] / infin[itamente?] / Maria [Jorugieta?] / 19.9.09 De postzegel is afgeweekt, maar het stempel in nog gedeeltelijk zichtbaar. Onder het etiket is een tweede stempel zichtbaar. Kopstaand bij de deelstreep staat een ovaal met 163 gestempeld, mogelijk een bestellersstempel. Rechtsonder in potlood het cijfer 29 (een huisnummer?) en linksboven een 2.  Op een of andere wijze is deze kaart in handen gekomen van iemand die op de adreszijde in het midden een etiket met een blauwe rand heeft geplakt, met de tekst: “de wijn is in Italië de gewone volksdrank, zooals bij ons het bier. De vaten wijn worden in een klein karretje, met muilezel bespannen, vervoerd.”
De datering van de foto is van voor 1905, want Ernesto Richter heeft deze foto ook gebruikt voor prentbriefkaarten met een ongedeelde adreszijde.
 
Uitgever Ernesto Richter
Ernesto Richter was een uitgever van prentbriefkaarten uit Rome, eerst gevestigd in de Via di S. Giovanni 85 en later in de Via dei Serpenti 170. Hij had zich gespecialiseerd in afbeeldingen van de stad Rome, van kunstwerken uit de musea van Rome, van de monumenten in de stad en van de omgeving van Rome.
 
Fotograaf Cesare Vasari
De originele foto waarmee de kaart is gedrukt is ook bekend. De fotograaf is Cesare Vasari, geboren te Arezzo in 1846 en overleden in 1901 in Rome. Hij had een fotostudio in Rome. De foto dateert uit ongeveer 1880, het is een albuminedruk met de afmetingen 19, 5 x 25 cm. Voor de prentbriefkaart is een uitsnede gemaakt die iets smaller is dan de originele foto. Onder de foto staat: 646 Dintorni [=omgeving] di Roma -Costumi -Carro da Vino.

Bekijk de PDF met afbeeldingen en bronnen

Lodewijk van Duuren

Dorp Rien in Friesland
 
Tekst afzender
Militair J. Beets stuurt op 22 augustus 1915 vanuit Rien via het postkantoor in Bozum een kaart aan Den Heer H. Broere in Krimpen aan de Lek D18, die daar een dag later arriveert. Hij hoeft als militair geen postzegel te plakken, want hij geniet zoals dat heet portvrijdom.
 
Zijn tekst op het correspondentiedeel luidt als volgt:
 
Geliefde Vrienden !
Hierbij een kaart uit ons
dorp waar het huis van mijn
broer op staat, “met het kruisje
geteekend” en ik sta er ook nog op
al hoewel er niet veel van
te zien is, vind u wel. later een
brief. Wees gegroet van uw
‘liefh. J. Beets.
 
Altijd aardig als de afzender er zelf ook op staat, maar dat valt zoals hij het zelf zegt niet zo gemakkelijk te vinden. De drie vrouwen voor het kaaspakhuis (meest links) vallen af. Het groepje wat voor het huis met het kruisje staat is er maar één man die als militair kan doorgaan, dat is de persoon net voor het huis ernaast (zie detail).
 
Rien
Tot aan de gemeentelijke herindeling in 1984 maakte het dorp Rien deel uit van de gemeente Hennaarderadeel, die toen opging in de nieuwe gemeente Littenseradeel (Friesland). Het ligt aan de Franekervaart tussen Itens en Lutkewierum en heeft ongeveer 130 inwoners (in 2009).
Tot 1954 was Rien een buurschap van Lutkewierum, in 1954 kreeg Rien de status van dorp. Op 6 september 1954 ging de gemeenteraad van Hennaarderadeel akkoord, en op 1 mei 1955 werd dat bekrachtigd door het Rijk.
Op de prentbriefkaart is een deel van de noordelijke oever van de Franekervaart te zien, deze bestaat uit een ruime kade. Daar ligt een brede buurt met een vrij gesloten en gevarieerde bebouwing, onder meer van oude pakhuizen.
 
Paardenmarkt
Rien was eeuwenlang bekend om zijn jaarlijkse paardenmarkt. De Draversdijk is nog een herinnering aan de tijd dat hier harddraverijen werden gehouden. In het Leeuwarder Nieuwsblad van 11 juli 1940 staat dat de paardenmarkt te Rien is opgeheven; Gedeputeerde Staten hebben het besluit van de gemeenteraad van Hennaarderadeel tot opheffing van de paardenmarkt te Rien goedgekeurd.
 
Afleiding plaatsnaam
Rien is waternaam die afgeleid is van het werkwoord rinnan = stromen. In het Oudfries is rene een stroom.
 
Beschermd dorpsgezicht
“Gezicht Rien” is een van rijkswege beschermd dorpsgezicht in Rien in de provincie Friesland. De procedure voor aanwijzing werd gestart op 23 november 1988. Het gebied werd op 28 maart 1991 definitief aangewezen. Het beschermd gezicht beslaat een oppervlakte van 2,4 hectare.
Het is één van de 46 beschermde dorpsgezichten in Friesland.
 
Rijksmonument
Er zijn in het dorp acht rijksmonumenten. Op de kaart staat een rijksmonument, het is het meest linkse huis op de kaart. Een voormalig langs de waterzijde staand kaaspakhuis onder schilddak. Op de verdieping vier smalle vensters en in het midden een hijsluik onder segmentboog. Het huidige adres is Buorren 32 te Rien. Het Monumentnummer is 21554.
 
Huidige situatie
Er is veel veranderd in dit deel van Rien ten opzichte van 1915. Van links naar rechts.
Buorren 32: kaaspakhuis, nog ongeveer in de originele staat.
Buorren 30: huis tegen pakhuis aan gebouwd: verbouw of nieuwbouw.
Buorren 26: met het kruisje op de woning: verbouw of nieuwbouw.
Buorren 24: het huisje ernaast, nog ongeveer in de originele staat.
Buorren 22, 20 en 16: verbouw of nieuwbouw.
 
Op 6 september 1954 krijgen de straten en wegen in de gemeente Hennaarderadeel louter Friese straatnamen. In Rien zijn dat Molmawei (was Molmaweg), Draversdyk (Draversdijk) en Buorren (voor die tijd werd dit deel van Rien aangeduid als in of bij de Buren).