A. Bakels, Zandvoort
Anthonie Bakels (1852-1939) is van beroep fotograaf, winkelier, koopman en boekhandelaar. In 1874 richt hij in Zandvoort een Bazar op. Hij neemt de “Bazar ten Voordeele van het Badhuis
voor Minvermogenden” over van mejuffrouw Wolterbeek. Omstreeks 1900 heeft hij ook een filiaal-bazar in Wijk aan Zee, hetgeen ook op oudere prentbriefkaarten staat vermeld. Uit het Algemeen Handelsblad is bekend dat Anthonie Bakels Sr. in 1895 een winkel in de Passage opent tegenover de bloemist Ferron. Twintig jaar later zou zijn gelijknamige zoon dezelfde winkel in de Passage huren als filiaal van het moederbedrijf in de Kerkstraat. Volgens de telefoongids van 1915 had A. Bakels een Bazar, Boekhandel en Sigarenmagazijn aan de Kerkstraat 31 en een filiaal aan de Strandweg 1, dat is geopend van 1 mei tot 30 september.
Dochter Elisabeth (Bets) Bakels komt in 1904 in de zaak van haar vader. Elisabeth Hendrika Bakels is in 1886 geboren te Zandvoort in de Kerkstraat, en overleden in 1970 te Zandvoort op 84 jarige leeftijd. In 1924 richten A. Bakels Sr. en A. Bakels Jr. (Anthonie Bakels, zijn zoon) een Naamlooze Vennootschap op met het doel het uitoefenen van een kantoor- en boekhandel enz. Na het overlijden van Anthonie Bakels in 1939 neemt Bets Bakels de zaak over.
Prentbriefkaarten
Anthonie Bakels heeft veel prentbriefkaarten van Zandvoort en enkele van Aerdenhout uitgegeven en voor zover bekend maar één prentbriefkaart van Leiden. De oudst bekende afstempeling van zijn kaarten is uit 1898. Op veel kaarten is zijn logo afgedrukt, een monogram van ABZ. In 1901 bracht hij een prentbriefkaart uit in de vorm van een scharl, deze uitgave haalde de kranten. Hij heeft na 1905 kaarten uitgegeven met een deelstreep met op de adreszijde de tekst: Uitg. en opname van het Fotografisch Atelier A. Bakels, Zandvoort.
Samenwerking met drukkers en andere fotografen
Prentbriefkaart van Leiden
De kaart die Bakels van Leiden heeft uitgegeven is een zogenaamde “Mikroskop-Postkarte” met de tekst GROETEN uit Leiden en onderaan een rol perkament voor de tekst van de afzender. Op de kaart staat niet zijn naam maar zijn logo ABZ. In de letters van GROETEN zijn 24 kleine foto’s van bekende plaatsen uit Leiden afgebeeld. De meeste uitgevers van dergelijke kaarten hergebruiken hun foto’s van “gewone” kaarten voor dergelijke miniatuurweergaven. Omdat Bakels verder (voor zover bekend) geen kaarten van Leiden heeft uitgegeven. Heeft hij zeer waarschijnlijk ook details van foto’s of kaarten van andere uitgevers of fotografen gebruikt. Van vijftien plaatjes kan aangetoond worden dat de foto ook door een andere uitgever voor een kaart is gebruikt. Opmerkelijk is dat de namen Matveld en Trenkler hierbij veel voorkomen.
De hieronder gebruikt “code” is de letter van GROETEN, gevolgd door een volgnummer binnen de letter, van boven naar onder en van links naar rechts binnen de letter. Tussen haakjes de uitgever die dezelfde foto voor een kaart heeft gebruikt.
G 1. De Waag – Aalmarkt (N.J. Boon, Amsterdam).
G 2. Pieterskerk (Dr. Trenkler Co., Leipzig & W. Matveld, Leiden).
G 3. Doelenpoort (Dr. Trenkler Co., Leipzig & W. Matveld, Leiden).
G 4. Morschpoort ( A.M. van Zwicht, boekhandel Breestraat, Leiden).
R 1. Onbekende straat of Singel
R 2. Gezicht op de Korenbeurs
R 3. Steenschuur - Heilige Lodewijkkerk
R 4. The House of John Robinson (Dr. Trenkler Co., Leipzig & W. Matveld, Leiden).
O 1. Academisch Ziekenhuis (Trenkler & Co., Leipzig).
O 2. Breestraat (linkerzijde van de foto)
O 3. Breestraat (rechterzijde van de foto)
O 4. Standbeeld Van der Werf en Park (Jos Nuss, Amsterdam).
E 1. Aalmarkt – Waag
E 2. Lakenhal (J. Goedeljee, Leiden en Stedelijk Museum “De Laeckenhal” te Leiden).
E 3. Doezastraat
T 1. Breestraat (Franse Kerk en Gehoorzaal)
T 2. Hooglandsche Kerk (Dr. Trenkler Co., Leipzig & W. Matveld, Leiden).
T 3. Galgewater
E 1. Eendenkom (Glückstad & Münden, Hamburg en Buurman De Haas, Amsterdam).
E 2. Gymnasium (Jos Nuss, Amsterdam).
E 3. Oude Vink (Café Restaurant De Oude Vink nabij Leiden).
N 1. Kweekschool voor Zeevaart (A.J. Binnendijk Jr. Leiden).
N 2. Brug over Rijn en Schiekanaal (Rijn en Schiekade)
N 3. Zijlpoort (Buurman De Haas, Amsterdam).
N 4. Standbeeld Boerhaave (H.J.T. Matveld, den Haag-Leiden).
Bronnen
Anthonie Bakels (1852-1939) is van beroep fotograaf, winkelier, koopman en boekhandelaar. In 1874 richt hij in Zandvoort een Bazar op. Hij neemt de “Bazar ten Voordeele van het Badhuis
voor Minvermogenden” over van mejuffrouw Wolterbeek. Omstreeks 1900 heeft hij ook een filiaal-bazar in Wijk aan Zee, hetgeen ook op oudere prentbriefkaarten staat vermeld. Uit het Algemeen Handelsblad is bekend dat Anthonie Bakels Sr. in 1895 een winkel in de Passage opent tegenover de bloemist Ferron. Twintig jaar later zou zijn gelijknamige zoon dezelfde winkel in de Passage huren als filiaal van het moederbedrijf in de Kerkstraat. Volgens de telefoongids van 1915 had A. Bakels een Bazar, Boekhandel en Sigarenmagazijn aan de Kerkstraat 31 en een filiaal aan de Strandweg 1, dat is geopend van 1 mei tot 30 september.
Dochter Elisabeth (Bets) Bakels komt in 1904 in de zaak van haar vader. Elisabeth Hendrika Bakels is in 1886 geboren te Zandvoort in de Kerkstraat, en overleden in 1970 te Zandvoort op 84 jarige leeftijd. In 1924 richten A. Bakels Sr. en A. Bakels Jr. (Anthonie Bakels, zijn zoon) een Naamlooze Vennootschap op met het doel het uitoefenen van een kantoor- en boekhandel enz. Na het overlijden van Anthonie Bakels in 1939 neemt Bets Bakels de zaak over.
Prentbriefkaarten
Anthonie Bakels heeft veel prentbriefkaarten van Zandvoort en enkele van Aerdenhout uitgegeven en voor zover bekend maar één prentbriefkaart van Leiden. De oudst bekende afstempeling van zijn kaarten is uit 1898. Op veel kaarten is zijn logo afgedrukt, een monogram van ABZ. In 1901 bracht hij een prentbriefkaart uit in de vorm van een scharl, deze uitgave haalde de kranten. Hij heeft na 1905 kaarten uitgegeven met een deelstreep met op de adreszijde de tekst: Uitg. en opname van het Fotografisch Atelier A. Bakels, Zandvoort.
Samenwerking met drukkers en andere fotografen
- Foto’s van de Zandvoortse Hoffotograaf Henri de Louw waren te koop in de Bazar van Anth. Bakels. Anthonie Bakels leerde het vak van H. de Louw.
- In 1903 begint P. Saaf een drukkerij aan de Engelbertstraat 13 in Zandvoort. In 1915 is sprake van een Electrische Drukkerij, Boekhandel en Leesbibliotheek. Bakels heeft veel van zijn kaarten laten drukken bij Saaf. P. Saaf is ook bekend als uitgever van prentbriefkaarten.
- Anth. Bakels heeft kaarten uitgegeven met een adreszijde die identiek is aan kaarten van De Tulp in Haarlem, echter zonder het logo van De Tulp. De Tulp is een handelsnaam van uitgever Jos. Nuss & Co, die waarschijnlijk alles bij Emrik & Binger liet drukken.
- Kaarten met een art-deco omlijsting met op de adreszijde een deelstreep en de tekst “Atelier Bakels” zijn gedrukt door Trenkler in 1912 (nummer 44015).
- Anth. Bakels is vertegenwoordiger van “Het Nederlandsch Phototechnisch Bureau” van C.A.P. Ivens & Co. in Nijmegen.
Prentbriefkaart van Leiden
De kaart die Bakels van Leiden heeft uitgegeven is een zogenaamde “Mikroskop-Postkarte” met de tekst GROETEN uit Leiden en onderaan een rol perkament voor de tekst van de afzender. Op de kaart staat niet zijn naam maar zijn logo ABZ. In de letters van GROETEN zijn 24 kleine foto’s van bekende plaatsen uit Leiden afgebeeld. De meeste uitgevers van dergelijke kaarten hergebruiken hun foto’s van “gewone” kaarten voor dergelijke miniatuurweergaven. Omdat Bakels verder (voor zover bekend) geen kaarten van Leiden heeft uitgegeven. Heeft hij zeer waarschijnlijk ook details van foto’s of kaarten van andere uitgevers of fotografen gebruikt. Van vijftien plaatjes kan aangetoond worden dat de foto ook door een andere uitgever voor een kaart is gebruikt. Opmerkelijk is dat de namen Matveld en Trenkler hierbij veel voorkomen.
De hieronder gebruikt “code” is de letter van GROETEN, gevolgd door een volgnummer binnen de letter, van boven naar onder en van links naar rechts binnen de letter. Tussen haakjes de uitgever die dezelfde foto voor een kaart heeft gebruikt.
G 1. De Waag – Aalmarkt (N.J. Boon, Amsterdam).
G 2. Pieterskerk (Dr. Trenkler Co., Leipzig & W. Matveld, Leiden).
G 3. Doelenpoort (Dr. Trenkler Co., Leipzig & W. Matveld, Leiden).
G 4. Morschpoort ( A.M. van Zwicht, boekhandel Breestraat, Leiden).
R 1. Onbekende straat of Singel
R 2. Gezicht op de Korenbeurs
R 3. Steenschuur - Heilige Lodewijkkerk
R 4. The House of John Robinson (Dr. Trenkler Co., Leipzig & W. Matveld, Leiden).
O 1. Academisch Ziekenhuis (Trenkler & Co., Leipzig).
O 2. Breestraat (linkerzijde van de foto)
O 3. Breestraat (rechterzijde van de foto)
O 4. Standbeeld Van der Werf en Park (Jos Nuss, Amsterdam).
E 1. Aalmarkt – Waag
E 2. Lakenhal (J. Goedeljee, Leiden en Stedelijk Museum “De Laeckenhal” te Leiden).
E 3. Doezastraat
T 1. Breestraat (Franse Kerk en Gehoorzaal)
T 2. Hooglandsche Kerk (Dr. Trenkler Co., Leipzig & W. Matveld, Leiden).
T 3. Galgewater
E 1. Eendenkom (Glückstad & Münden, Hamburg en Buurman De Haas, Amsterdam).
E 2. Gymnasium (Jos Nuss, Amsterdam).
E 3. Oude Vink (Café Restaurant De Oude Vink nabij Leiden).
N 1. Kweekschool voor Zeevaart (A.J. Binnendijk Jr. Leiden).
N 2. Brug over Rijn en Schiekanaal (Rijn en Schiekade)
N 3. Zijlpoort (Buurman De Haas, Amsterdam).
N 4. Standbeeld Boerhaave (H.J.T. Matveld, den Haag-Leiden).
Bronnen
- Peter Bluijs e.a., 2010. Zandvoort in Beeld. De Klink, Kwartaaluitgave van genootschap Oud Zandvoort. Winter 2010. 30e jaargang nummer 17.
- T.G. van der Linden, 2015. Ondernemers met lef. Joods Bad Zandvoort. 1881-1951. PDF-bestand.