De Stoombootmaatschappij Carsjens is in 1855 opgericht door Frederik Martin Carsjens (1809-1889). De maatschappij vervoerde tot 1915 personen en goederen tussen Leiden, Alphen aan den Rijn, Gouda, Rotterdam en Amsterdam. In 1876 droeg hij het bedrijf over aan zijn twee zonen Wouter Dirk (1846-1896) en Frederik Johan George (1850-1886). Wouter overleed in 1897, waarna Pieter Johannes Weijenberg (1859-1914) de rederij overnam.
Naast de uitvoering van lijndiensten ging het bedrijf zich in de zomermaanden steeds meer richten op rondvaarten voor toeristen langs Brasemermeer en Kagermeer. In 1900 sloot de “Stoombootreederij De Vereeniging” uit Leiden zich bij Carsjens aan. De uitgegeven kaarten zijn voornamelijk uitgegeven voor de bezoekende toeristen van deze rondvaarten.
De salonboot van Stoombootmaatschappij Carsjens vertrok van 15 juni tot 15 september vrijwel dagelijks om 12.00 uur vanaf de Leidse Beestenmarkt en arriveerde daar omstreeks half vijf.
De tocht verliep als volgt: “Heen langs den Rijn, Koudekerk, ’s Molenaars, Woubrugge naar Brasemermeer. Terug langs Oude-Wetering, Haarlemmermeer, Kagermeer en de Zijl.”
Op 10 juni 1915 is in Den Haag het faillissement over de N.V. Stoombootmaatschappij Carsjens uitgesproken.
Prentbriefkaarten
De stoombootmaatschappij heeft een grote serie kaarten uitgegeven van de plaatsen waar zijn boten langs kwamen. De kaarten waren ook in een mapje te koop, gezien de linker scheurrand bij sommige kaarten. Kaart No. 1 is ook gedrukt met Engelse tekst en Franse tekst, resp. Steamship Company „Carsjens” at Leiden en Société des bateuax à vapeur "Carsjens" à Leyde.
De meeste kaarten zijn gesitueerd op de rondvaart Leiden – Oude Wetering – Leiden (No. 1 t/m 17). Vier kaarten zijn van de route Amsterdam – Leiden.
Voorlopige catalogus
De titels zijn op de kaarten geheel in kapitalen (letters). Toelichting staat tussen [ ]
A. Volgorde volgens de route van de Rondvaart.
- Stoombootmaatschappij „Carsjens” te Leiden. [Gratis kaart; Beestenmarkt]
- Oude Rijn bij Leiden.
- Langs den Rijn (Werkmanswoningen).
- Rembrandtmolen bij Koudekerk.
- Bij ’s Molenaarsbrug. [bij Alphen aan den Rijn]
- Heymanswetering met Carsjensboot. [naar Woubrugge]
- Scheepswerf. [Woubrugge]
- Woubrugge. [1]
- Woubrugge. [2]
- Watermolens aan het Paddegat.
- Brasemermeer.
- Overzet op het Brasemermeer.
- Oude Wetering. [1] zeilboot voor de wind
- Oude Wetering. [2] roeiboot
- Brug over de Ringvaart. [Nieuwe-Wetering]
- Aan het Kagermeer.
- De Zijl bij Leiden.
B. Buiten de route van de rondvaart:
- Aalsmeer.
- Uiterweg langs de kweekerijen te Aalsmeer.
- Westplas bij Aalsmeer.
- Fort Schiphol bij Amsterdam [ten noorden van Aalsmeer]
Bronnen
- F.M. Carsjens, 1885. Het vergaan van het Fregatschip "Aerd van Nes" . Amsterdam.
- Het Leven van 18 juni 1909, Een gezellig watertochtje om Leiden.
- Fons van Rijn, 2012. Met de Carsjensboot over Braassemermeer en Kagerplassen. Stichting Oud Alkemade. Alkmadders, maart 2012.
- Wikipedia, 2018. Stoombootmaatschappij Carsjens [20 januari 2018].