Planetarium in Franeker
Op 19 september 2023 is het Eise Eisinga Planetarium in Franeker is door Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed. Het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium is een uitstekend voorbeeld van een technologisch ensemble dat een bewegend schaalmodel van het zonnestelsel toont zoals dat bekend was aan het eind van de achttiende eeuw. Het illustreert duidelijk een bijzonder moment in de geschiedenis van de wetenschap en in het begrijpen van het heliocentrische model van het zonnestelsel (toelichting Unesco). Het planetarium is één van de kleinste gebouwen op de werelderfgoedlijst, waar in totaal meer dan duizend monumenten op staan.
Het planetarium is tussen 1774 en 1781 vervaardigd door de Friese wolfabrikant en amateurastronoom Eise Eisinga en is daarmee het oudst werkende planetarium ter wereld.
Eisinga bouwde het planetarium in zijn woning in Franeker. Het astronomisch uurwerk, aangedreven door een slingeruurwerk, is in de woonkamer gebouwd. Het geeft een actueel beeld van de posities van de zon, de maan, de aarde en de vijf andere planeten die destijds bekend waren.
Er zijn vele prentbriefkaarten uitgegeven van het planetarium in Franeker. De afgebeelde kaart is omstreeks 1900 uitgegeven door Westerbaan’s boekhandel in Franeker.
Op 19 september 2023 is het Eise Eisinga Planetarium in Franeker is door Unesco uitgeroepen tot werelderfgoed. Het Koninklijk Eise Eisinga Planetarium is een uitstekend voorbeeld van een technologisch ensemble dat een bewegend schaalmodel van het zonnestelsel toont zoals dat bekend was aan het eind van de achttiende eeuw. Het illustreert duidelijk een bijzonder moment in de geschiedenis van de wetenschap en in het begrijpen van het heliocentrische model van het zonnestelsel (toelichting Unesco). Het planetarium is één van de kleinste gebouwen op de werelderfgoedlijst, waar in totaal meer dan duizend monumenten op staan.
Het planetarium is tussen 1774 en 1781 vervaardigd door de Friese wolfabrikant en amateurastronoom Eise Eisinga en is daarmee het oudst werkende planetarium ter wereld.
Eisinga bouwde het planetarium in zijn woning in Franeker. Het astronomisch uurwerk, aangedreven door een slingeruurwerk, is in de woonkamer gebouwd. Het geeft een actueel beeld van de posities van de zon, de maan, de aarde en de vijf andere planeten die destijds bekend waren.
Er zijn vele prentbriefkaarten uitgegeven van het planetarium in Franeker. De afgebeelde kaart is omstreeks 1900 uitgegeven door Westerbaan’s boekhandel in Franeker.