Abraham van Overbeeke
Abraham van Overbeeke (1836-1914) was een fotograaf van visite-portretten en kabinetfoto' s uit Zeeuws-Vlaanderen. Hij had in Breskens een winkel in optische artikelen: brillen, microscopen, vergrootglazen, barometers en thermometers. Tot 1890 had Van Overbeeke een atelier in Schoondijke aan de Markt en daarna in Terneuzen in de Donze Visserstraat. Hij was ook een groot uitgever van prentbriefkaarten van vele plaatsen in Zeeuws-Vlaanderen.
Prentbriefkaarten
Abraham van Overbeeke heeft in Zeeuws Vlaanderen, van 18 plaatsen ten westen van het kanaal van Gent naar Terneuzen en 17 plaatsen ten oosten van het kanaal en drie plaatsen langs het kanaal, kaarten gepubliceerd. De meeste kaarten zijn uitgegeven van Terneuzen zelf, daarna volgens Sluis, Aardenburg, Breskens, Sint Anna ter Muiden en Sas van Gent. Ten slotte zijn er veel meer kaarten uitgegeven van de plaatsen in het westen, dan in het oosten van Zeeuws-Vlaanderen.
Overbeeke heeft klederdracht kaarten uitgegeven van heel Zeeland. Sommige van de klederdracht foto’s zijn ook door Trenkler gebruikt om op kaarten af te beelden, zoals de Zuid-Bevelandsche Boer die een pijp stopt.
Van Overbeeke gaf ook enkele gelegenheidskaarten uit, een schipbreuk in Terneuzen (1901), de proefrit van de tram te Aardenburg (1902), stranding van “De Finland” (1904) en de overstromingen in Zeeland (1906),
Samenwerking met drukkers en uitgevers
Van Overbeeke heeft veel kaarten laten drukken door Trenkler in Leipzig gezien de kaarten met overeenkomstige uitvoering (zie hieronder)
Een andere drukker waarmee A. van Overbeeke samenwerkte was de drukkerij van Gebr. van Straaten in Middelburg. Er zijn 19 kaarten bekend die door deze drukker voor Van Overbeeke zijn vervaardigd. Het zijn de nummers 132-138, 140-145, 389, 399-402 en 439 van Sluis, Groede, Oostburg, Breskens en IJzendijke. Datering kaarten omstreeks 1900.
H.J. Schaefer uit Amsterdam heeft kaarten uitgegeven met dezelfde afbeeldingen als A. van Overbeeke. In hoeverre hier sprake is van samenwerking of verkoop van rechten is onbekend. Ook H.W. Kohlmann uit Arnhem en A. Eggenbeen uit Terneuzen gebruikten voor een of meer kaarten dezelfde foto, bij deze twee uitgevers onder meer “Axel boerinnetjes”.
Trenkler
Veel kaarten hebben een uitvoering die gelijk is aan de kaarten van Trenkler in Leipzig, echter zonder de vermelding van de naam of logo van Trenkler. Er zijn zes typen te onderscheiden (zie de afbeeldingen):
- doorlopers
Type b. Beeldzijde: Titel en uitgever op beeldzijde, teksten zwarte of rode drukinkt, geen nummer; Adreszijde: teksten rode drukinkt, geen deelstreep, BRIEFKAART in hoofdletters, B groter dan overige. Wel vermelding Wereldpostvereeniging. “AAN “ in kapitalen, zonder of met nummer.
Type c. Beeldzijde: Titel en uitgever op beeldzijde, teksten zwarte of rode drukinkt, geen nummer; Adreszijde: teksten rode drukinkt, geen deelstreep, BRIEFKAART in hoofdletters, alle letters even groot. Wel vermelding Wereldpostvereeniging. “AAN “ in kapitalen, zonder of met nummer.
Type d. Beeldzijde: Titel en uitgever op beeldzijde, teksten zwarte of rode drukinkt, geen nummer; Adreszijde: teksten rode drukinkt, geen deelstreep, BRIEFKAART in hoofdletters, alle letters even groot. Wel vermelding Wereldpostvereeniging. “Aan “ cursief, zonder of met nummer.
2. deelstreep
Type e. Beeldzijde: Titel en uitgever op beeldzijde, teksten zwarte drukinkt, geen nummer; Adreszijde: teksten rode drukinkt, dubbele deelstreep, BRIEFKAART in hoofdletters, alle letters even groot. Wel vermelding Wereldpostvereeniging. Geen “AAN “ in kapitalen, met of zonder nummer. Met vermelding afzender.
Type f. Beeldzijde: Titel en uitgever op beeldzijde, teksten zwarte drukinkt, geen nummer; Adreszijde: teksten rode of zwarte drukinkt, deelstreep, geen BRIEFKAART, geen vermelding Wereldpostvereeniging. Geen “AAN “, met nummer. Met vermelding afzender.
Het nummer is in rood uit 1907, bijvoorbeeld 07 15376 (1907), 10 23926*en zwart 13 13557. Bij de laatste is het jaartal 1913 ook achter de naam van de uitgever vermeld.
Lodewijk van Duuren