Een kaart van het vierlandenpunt in Vaals
Dit jaar besteedt de Boekenweek aandacht aan Neutraal-Moresnet. Twee boeken, Zink van David Van Reybrouck en “Moresnet, opkomst en ondergang van een vergeten buurlandje” van Philip Dröge belichten de wonderlijke geschiedenis van dit voormalige buurland.
Omdat de noordpunt van Neutraal Moresnet tot aan het huidige drielandenpunt bij Vaals reikt, is er van 1816 tot 1920 een vierlandenpunt. Als op 10 januari 1920 het Verdrag van Versailles in werking treedt, houdt Neutraal-Moresnet echter op te bestaan en behoort vanaf die dag tot Duitstalig België. Moresnet, met een oppervlakte van 3,44 Km2, is ontstaan in 1816 na de Napoleontische oorlogen, omdat Koninkrijk Pruisen het Vereenigd Koninkrijk der Nederlanden elkaar dit stukje land met een belangrijke zinkmijn betwisten. Als compromis blijft dit stuk van Europa meer dan een eeuw neutraal gebied.
Het vierlandenpunt in Vaals gaf aanleiding tot de uitgifte van vele prentbriefkaarten, waarop vaak de postzegels van de aangrenzende landen afgebeeld zijn. Bij de afgebeelde kaart zijn dat Duitsland met 5 Pfennig Germania, Nederland met 12 ½ cent Wilhelmina, België met 10 centimes Léopold II en de 10 Pfennig van Moresnet. Moresnet is op deze ansichtkaart als Neutral-Gebiet aangeduid. Verder is er een douanebeambte te zien die een smokkelaar met “Puike koffie” in de kraag vat.
In het boek van Dröge is in het hoofdstuk “De grote postzegeloorlog” de geschiedenis van de postzegel van Moresnet uit de doeken gedaan. De afgebeelde postzegel bevat de tekst “ Kelmiser Verkehrs Anstalt neutrales Gebiet von Moresnet 10 Pfennig Poste interieure territoire neutre de Moresnet“. Deze postzegels zijn in 1886 uitgegeven door het Kelmiser Verkehrsanstalt op initiatief van Wilhelm Molly (arts en postzegelverzamelaar, * 1838-† 1919) voor het postverkeer binnen Neutraal Moresnet. Twee weken na de uitgifte verbieden de bestuurders de verkoop en het gebruik van de postzegels (Ausser Cours gesetzt). In Neutraal Moresnet geldt namelijk nog de Code Napoléon van 1816, waarin de postdienst een staatsmonopolie is. Wilhelm Molly weet later Moresnet nog een keer op de kaart te zetten. Hij stelt voor het Esperanto als officiële voertaal van Moresnet aan te nemen en het Centraal Bureau Esperanto van Genéve naar Moresnet te verhuizen. Moresnet krijgt de naam Amikejo = oord van vrienden. Hij krijgt het derde wereldcongres van Esperanto, gehouden in 1908 in Dresden, achter zich. Zijn plannen krijgen echter een te grote politieke lading die de neutraliteit van Moresnet in gevaar kan brengen. Duitsland gooit daarom roet in het eten en de zaak dooft als een nachtkaars uit.
Lees meer over Postverkeer in Neutraal Moresnet op www.moresnet.nl
Omdat de noordpunt van Neutraal Moresnet tot aan het huidige drielandenpunt bij Vaals reikt, is er van 1816 tot 1920 een vierlandenpunt. Als op 10 januari 1920 het Verdrag van Versailles in werking treedt, houdt Neutraal-Moresnet echter op te bestaan en behoort vanaf die dag tot Duitstalig België. Moresnet, met een oppervlakte van 3,44 Km2, is ontstaan in 1816 na de Napoleontische oorlogen, omdat Koninkrijk Pruisen het Vereenigd Koninkrijk der Nederlanden elkaar dit stukje land met een belangrijke zinkmijn betwisten. Als compromis blijft dit stuk van Europa meer dan een eeuw neutraal gebied.
Het vierlandenpunt in Vaals gaf aanleiding tot de uitgifte van vele prentbriefkaarten, waarop vaak de postzegels van de aangrenzende landen afgebeeld zijn. Bij de afgebeelde kaart zijn dat Duitsland met 5 Pfennig Germania, Nederland met 12 ½ cent Wilhelmina, België met 10 centimes Léopold II en de 10 Pfennig van Moresnet. Moresnet is op deze ansichtkaart als Neutral-Gebiet aangeduid. Verder is er een douanebeambte te zien die een smokkelaar met “Puike koffie” in de kraag vat.
In het boek van Dröge is in het hoofdstuk “De grote postzegeloorlog” de geschiedenis van de postzegel van Moresnet uit de doeken gedaan. De afgebeelde postzegel bevat de tekst “ Kelmiser Verkehrs Anstalt neutrales Gebiet von Moresnet 10 Pfennig Poste interieure territoire neutre de Moresnet“. Deze postzegels zijn in 1886 uitgegeven door het Kelmiser Verkehrsanstalt op initiatief van Wilhelm Molly (arts en postzegelverzamelaar, * 1838-† 1919) voor het postverkeer binnen Neutraal Moresnet. Twee weken na de uitgifte verbieden de bestuurders de verkoop en het gebruik van de postzegels (Ausser Cours gesetzt). In Neutraal Moresnet geldt namelijk nog de Code Napoléon van 1816, waarin de postdienst een staatsmonopolie is. Wilhelm Molly weet later Moresnet nog een keer op de kaart te zetten. Hij stelt voor het Esperanto als officiële voertaal van Moresnet aan te nemen en het Centraal Bureau Esperanto van Genéve naar Moresnet te verhuizen. Moresnet krijgt de naam Amikejo = oord van vrienden. Hij krijgt het derde wereldcongres van Esperanto, gehouden in 1908 in Dresden, achter zich. Zijn plannen krijgen echter een te grote politieke lading die de neutraliteit van Moresnet in gevaar kan brengen. Duitsland gooit daarom roet in het eten en de zaak dooft als een nachtkaars uit.
Lees meer over Postverkeer in Neutraal Moresnet op www.moresnet.nl