De Gelaarsde kat: houdt tegen het licht
Houdt tegen het licht
De afgebeelde kaart is een “houdt tegen het licht”- of transparantkaart. Op de kaart aangegeven met de tekst “Bitte gegen das Licht zu halten”. Bij doorschijnend licht verandert het beeld en valt er meer te zien op de kaart. In dit geval De gelaarsde kat en maaiende boeren in het koren langs de weg.
De kaart met de titel “Gestiefelte Kater was bestemd voor de Duitse markt, maar gezien het handschrift rechtsonder: Gefileciteerd S v D blijkbaar ook in Nederland te koop geweest.
Het is de scène uit het sprookje, waarbij de gelaarsde kat vooruit loopt en de boeren onder bedreiging opdraagt de langskomende koning te zeggen dat het land toebehoorde aan de Markies van Carabas. Op de kaart aangegeven met de tekst “Jndes war der Kater den Wagen des Königs wieder ein Stück Wegs vorausgelaufen und hatte da auf einen grossen Getreidefelde eine Anzahl Schnitter angetroffen“. Verder staat rechtsboven het merk „METEOR” en links opzij No. 480.
METEOR
METEOR is het merk van de Berlijnse firma “Chromolithographische Kunstanstalt E.A. Schwerdtfeger & Co.” De uitgever van prentbriefkaarten was gevestigd in de Wildenowstrasse 5 en later in de Reinickendorferstrasse 54 in Berlijn. Een ander bekend merk van de firma is de afkorting EAS in een hartje.
Techniek
Een METEOR kaart bestaat uit twee aan elkaar geplakte delen. De adreszijde met postzegelvakje en adreslijnen en de beeldzijde met de afbeelding. Aan de achterzijde van de beeldzijde is een tweede afbeelding gedrukt, die pas zichtbaar wordt bij het tegen het licht houden. Deze spiegelbeeldige afbeelding moet precies passen binnen het plaatje van de afbeelding op de voorzijde. Omdat bij de afgebeelde kaart de adreszijde grotendeels ontbreekt - alleen een deel van het postzegelvakje is nog zichtbaar – is te zien hoe de “binnenkant” van de kaart er uit ziet. Zowel als beeldzijde als de achterzijde ervan zijn steendrukken of litho’s.
Franse versie
Dezelfde kaart is door Schwerdtfeger ook uitgegeven voor de Franse markt. Alleen de teksten zijn aangepast: geen toelichting op de scène, maar wel de titel Le Chat botté. De gebruiksaanwijzing luidt: Prière de tenir la carte vers le jour. Het merk is nu „MÉTÉOR” Bréveté s.g.d.g. = sans garantie du gouvernement. Het nummer is gelijk, rechtsonder No. 480, maar gevolgd door G.B. Importé. De afkorting G.B. is mogelijk van de Franse importeur. De kaart is evenals de Duitse versie binnen Nederland verstuurd.
Ter gelegenheid van de wereldtentoonstelling in Parijs in 1900 verscheen onder met merk „MÉTÉOR” een serie “houdt tegen het licht kaarten” met afbeeldingen van de tentoonstelling en andere bezienswaardigheden in Parijs. Eveneens met Franse teksten, vergelijkbaar met die van De Gelaarsde Kat.
Sprookjes van Moeder de Gans
Het sprookje van de Gelaarsde kat komt uit een verzameling volksverhalen en sprookjes van de Franse schrijver Charles Perrault (1628-1903), die in 1697 is gepubliceerd onder de titel “Histoires ou contes du temps passé avec des moralités: contes de ma mère l’Oye. Vooral bekend onder de subtitel: sprookjes van moeder de Gans. De Franse naam van het sprookje is Le Maistre Chat ou Le Chat Botté.
Bronnen
Gerhard Stumpp, 2012. Halt’ gegen licht. Transparent-Ansichtskarten. Passage-Verlag, Leipzig. 86 pp.