Penseelstreekkaarten zijn prentbriefkaarten, waarbij het oppervlak een reliëf heeft dat er uit ziet als penseelstreken met olieverf. Daarmee ontstaat de indruk dat het om een echt schilderijtje gaat. De gedrukte kaart is met een soort vernis bedekt, waarin met een matrijs het reliëf is gedrukt (preegdruk). Het reliëf volgt meestal de omtrekken van het afgebeelde. Er zijn ook kaarten, waarbij het reliëf geen verband houdt met de afbeelding.
Raphael Tuck & Sons
Een van die firma’s die een groot aantal penseelstreekkaarten heeft uitgegeven, is de firma Raphael Tuck & Sons uit Londen. Het zijn kaarten van het type Oilette waarop een reliëf is aangebracht. De kaarten worden aangeduid als Oilfacsim Postcards. Er zijn meer dan 500 series van 6 stuks (enkele 12 stuks) verschenen. De prijs is 1 shilling per serie van 6 of 8 shilling voor een dozijn series van zes kaarten.
In een catalogus van Tuck uit ca. 1924 staat het volgend genoteerd:
“Oilfacsim Postcards. As denoted by the title these Postcards produced by the “Oilette” principle go one better, in that they show the raised brush marks with the actual oil effect of the original painting”. Tuck noemt zijn kaarten “Waard om ingelijst te worden”.
Andere uitgeverijen
Er zijn in totaal circa 50 firma’s geweest die penseelstreekkaarten hebben uitgegeven.
De meeste uitgeverijen zijn afkomstig uit Duistland (18 firma’s) en Engeland (16). Daarnaast zijn er 6 firma’s in Italië gevestigd. De overige komen uit diverse landen.
Bekende uitgeverijen uit Duitsland zijn Erpaco uit Hamburg, Oleoplast, A.S.M. (Arno Schmidt-Mammitzsch, Leipzig-Raschwitz), Degi (Deutsche Gemälde-Industrie, Georgi & Co. Leipzig), HWB (HWB = Hermann Wolff, Berlin), WSSB (Wilhelm S. Schroeder Nachf. Berlin) en Winand Elsmann uit Kempten. In Duitsland zijn de kaarten bekend als Ölgemälde imitationskarten. Zij hebben het Deutsches Reichspatent Nr. 316971. Uit Engeland komt naast Tuck, G. Ajelli & Co London en J. Salmon, Sevenoaks voor. In Italië is C.C.M. (Cesare Capello, Milano, ook afgekort Cecami) een bekende uitgever van deze kaarten.
Kaart
De afgebeelde kaart maakt op de adreszijde reclame voor “penseelstreekkaarten”. Het is een kaart uit de Serie 2377. De kaart met reclame is uitgegeven ter gelegenheid van de British Industries Fair in White City in 1921.
Op de adreszijde staan ook de namen van de afgebeelde schelpen: “Nautilus Pompilius, Andaman Islands. Dolium maculatum (The Tun) Andaman Islands. Pterocera , Australia.”
De huidige wetenschappelijke namen en Nederlandse namen zijn:
- Nautilus pompilius, Gewone nautilus
- Tonna dolium, Geblokte tonhoren of -schelp,
- Lambis lambis, Roze schorpioenhoren of Roze schorpioenschelp