In 1930 stuurt neef Willem Peters een kaart aan Mej. R. Sybrands die is uitgegeven door het “Österr. Jugendrotkreuz, Wien I, Stubenring. De tekening op de beeldzijde heeft als signatuur “HERTA BREIT 1924”. Haar naam staat echter niet vermeld op de adreszijde, maar wel: “Aus der Jugendkunstklasse Prof. Cizeks, Wien”.
Herta Breit is geboren in Pola in Kroatië in 1910 en overleden in 2002 in Wenen. Toen zij de tekening van de ansichtkaart maakte was zij 14 jaar. Zij nam vanaf 1918, evenals haar oudere zuster Ilse Breit, deel aan de Jugendkunstklasse van de Kunstgewerbeschule (kunstnijverheidsschool) in Wenen onder leiding van Franz Čižek (1865-1946). Herta Breit maakte later Illustraties voor jeugdtijdschriften, wandversieringen en borduurwerk. Zij is in 1939 gehuwd met Kubitschek.
Herta Breit gaf het kunstwerk de titel “Adam und Eva in Paradies”. De grootte en huidige verblijfplaats van het kunstwerk is onbekend. De kaart is onderdeel van een mapje met tien kaarten van verschillende deelnemers aan de Jugendkunstklasse en heeft de titel: “Zehn karten aus den Jugendkunstklasse Professor Cizeks / Österreichisches Jugendrotkreuz/Wien/I. Stubenring 1”.
Door de inkomsten uit de verkoop van prentbriefkaarten, posters en friezen (afmetingen 22 x 68 cm), uitgegeven door het Oostenrijkse Jeugd Rode Kruis, kon Cizek voor arme kinderen het schoolgeld kwijtschelden of een korting geven. Ook het kunstwerk van Herta Breit op de kaart is als poster uitgegeven.
Franz Cizek was deelnemer van de Oostenrijkse beweging “Secession” en pedagoog op het gebied van kinderen en kunst.
De kunstwerken van de Jugendkunstklasse kregen veel bekendheid door een reizende tentoonstelling in Europa. Met name de deelname in 1925 aan de Exposition des Arts Decoratifs te Parijs met twee grote zalen vol werk van de leerlingen van F. Cizek trok de aandacht. In 1924 was het werk voor het eerst in Nederland te zien tijdens de tentoonstelling Het Kind in Rotterdam. In 1934 was de reizende tentoonstelling te zien in Utrecht, Den Haag en Amsterdam. En in 1936 tijdens het Sterkamp op het landgoed Eerde in Ommen. Evenals in Amerika en Engeland waren zeer waarschijnlijk de ansichtkaarten, posters en friezen tijdens deze Nederlandse tentoonstellingen te koop.
Er zijn in Nederland twee boeken uitgekomen van de Jugendkunstklasse van Professor Cizek:
- Kerstmis, oorspronkelijke gekleurde steenteekeningen vervaardigd door leerlingen op de cursus van Prof. F. Cizek te Weenen / teksten van C. de Leeuw-Schönberg (ca. 1925). Aan het boek hebben de volgende kinderen mee gewerkt: Trautl Conrad, Martha Zehenter, Steffi Kraus, Ine Probst, Herta Zuckermann, Gretel Hanus, Marie Kind, Elli Stoi (bandontwerp), en Bella Vichon.
- C. de Leeuw-Schönberg (1923) Wat moeder kleine Kitty vertelde. Zeven oorspronkelijke verhaaltjes. Voorwoord van Franz Cizek, geïllustreerd door Herta Zuckermann. Uitgave van Metz & Co.’s Magazijnen in Amsterdam. [1]
Naast series kaarten uitgegeven door het Oostenrijkse Jeugd Rode Kruis met Duitse tekst zijn er ook kaarten van de Jugendkunstklasse uitgegeven met Engelse teksten op de adreszijde. Geheel links op de adreszijde: Printed in Austria by Hermes printing establishment Vienna (= Hermes Druckerei Wien XVII). Mogelijk heeft deze serie kaarten te maken met de rondreizende tentoonstelling in Engeland en Amerika. In 1923 was de tentoonstelling te zien in het Metropolitan Museum of Art in New York.
Bron
Österreichisches Biographisches Lexikon ab 1815: Čižek (Cizek), Franz (1865–1946), Kunstpädagoge und Maler. https://www.biographien.ac.at/oebl/oebl_C/Cizek_Franz_1865_1946.xml
[1] Catharina de Leeuw-Schönberg, echtgenoot van de eigenaar van Metz & Co. in Amsterdam, is de auteur van deze uitgave. In 1928 verscheen het boek met de tekst in het Duits bij de uitgever Anton, in Leipzig, met Illustraties van Rie Cramer. De zaak van Metz & Co. was toonaangevend in Nederland op gebied van woninginrichting en moderne vormgeving. De verkoopcatalogus van Metz bevat ook stoffen, naar ontwerpen van de leerlingen van de Jugendkunstklasse van Franz Cizeks.